Της Βάνας Κουτρουλού
Μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Μολδαβία φοβάται ότι η Μόσχα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την αποσχισθείσα Υπερδνειστερία για να ανοίξει ένα νέο μέτωπο στα νοτιοδυτικά, προς την κατεύθυνση της Οδησσού.
Την Τετάρτη, οι αυτονομιστικές αρχές της Υπερδνειστερίας ενέκριναν ψήφισμα, με το οποίο ζητούν από το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο και την Κρατική Δούμα της Ρωσίας «να υιοθετήσουν μέτρα για την προστασία της Υπερδνειστερίας έναντι της αυξημένης πίεσης από τη Μολδαβία». Τον Ιανουάριο, η Μολδαβία κατήργησε απροσδόκητα τις δασμολογικές ελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις της αποσχισθείσας περιοχής, με τις αυτονομιστικές αρχές να την κατηγορούν για οικονομικό «στραγγαλισμό».
Μετά την έγκριση του ψηφίσματος των αυτονομιστών βουλευτών, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι θα εξετάσει το αίτημα για βοήθεια. «Η προστασία των συμφερόντων των κατοίκων της Υπερδνειστερίας, των συμπατριωτών μας, είναι μία από τις προτεραιότητές μας», αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείο.
Αξιωματούχοι στη Μολδαβία και αναλυτές υποβαθμίζουν τις ανησυχίες. Ωστόσο, η κίνηση αναπόφευκτα γέννησε συγκρίσεις με τον Φεβρουάριο του 2022, όταν οι Ρωσόφωνοι αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία ζήτησαν προστασία από τις, όπως υποστήριζαν, ανελέητες επιθέσεις από τις δυνάμεις του Κιέβου.
Η Μόσχα έχει κατηγορηθεί ότι προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει τη Μολδαβία, η οποία έλαβε το επίσημο καθεστώς υποψήφιας χώρας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούνιο του 2022.
Οι αυτονομιστές ισχυρίστηκαν ότι απέτρεψαν μια απόπειρα δολοφονίας κατά του ηγέτη τους τον Μάρτιο του 2023. Το Κίεβο αρνήθηκε τους ισχυρισμούς.
Πόλεμος για την απόσχιση από τη Μολδαβία
Η κατά κύριο λόγο ρωσόφωνη περιοχή, στριμωγμένη ανάμεσα στον ποταμό Δνείστερο και τα σύνορα με την Ουκρανία, αποσχίστηκε μονομερώς από τη Μολδαβία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Το 1992, οι αυτονομιστές κήρυξαν τον πόλεμο στη φιλοδυτική κυβέρνηση της Μολδαβίας, ο οποίος κατέληξε σε εκατοντάδες νεκρούς και την επέμβαση του ρωσικού στρατού στο πλευρό των ανταρτών.
Σε ένα δημοψήφισμα του 2006 που δεν αναγνωρίστηκε από τη διεθνή κοινότητα, το 97,1% των ψηφοφόρων υποστήριξε την ένταξη στη Ρωσία, καταφέροντας πλήγμα στις ελπίδες της Μολδαβίας να ακολουθήσει τη Ρουμανία και άλλα πρώην κομμουνιστικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης στον δρόμο προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στη σφαίρα επιρροής της Μόσχα – Ο παράδεισος του λαθρέμπορου
Η Μόσχα στηρίζει την οικονομία της Υπερδνειστερίας, παρέχοντας δωρεάν φυσικό αέριο και διατηρώντας δύναμη 1.500 στρατιωτών εκεί, μετατρέποντάς την ουσιαστικά σε έναν ρωσικό δορυφόρο στα σύνορα της ΕΕ.
Η Υπερδνειστερία θεωρείται καταφύγιο λαθρέμπορων, με την Οδησσό να λειτουργεί ως βασική πύλη για λαθραία τσιγάρα, αλκοόλ και άλλα εμπορεύματα.
Εάν η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είχε προχωρήσει όπως είχε προγραμματιστεί, οι δυνάμεις της Μόσχα θα είχαν καταλάβει το Κίεβο μέσα σε λίγες ημέρες και την υπόλοιπη χώρα σε εβδομάδες μέχρι τη νοτιοδυτική πόλη της Οδησσού κοντά στην Υπερδνειστερία. Τότε θα δημιουργούνταν ένας «διάδρομος», που θα επανένωνε την Ρωσία με τους «συμπατριώτες» της στο εξωτερικο, δηλαδή τους 220.000 Ρώσους της Υπερδνειστερίας. Όμως, η Ουκρανία έκοψε την προέλαση της Μόσχας στη Χερσώνα, περίπου 350 χιλιόμετρα από την Υπερδνειστερία.
Όπως επισημαίνουν ορισμένοι αναλυτές η Μόσχα διατηρεί και δεν έχει αλλάξει το σχεδιασμό της για τη Μολδαβία. Πάντως, άλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι, αντί να υπογραμμίζει την μεγάλη επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή, η κατάσταση στην Υπερδνειστερία αποτελεί μια υπενθύμιση του πώς η Μόσχα έχει αποτύχει μέχρι τώρα να επιτύχει τους βασικούς της πολεμικούς στόχους.
