Μπορεί η απονομή των Βραβείων της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, τα πασίγνωστα Όσκαρ, να είναι το “κλειδί” για να ανοίξει η πόρτα της λάμψης και της χλιδής της 7ης τέχνης στο απλό φιλοθέαμον κοινό, σε πλείστες, όμως, περιπτώσεις αποτέλεσε και την αφορμή για την εκπομπή πολιτικών και κοινωνικών μηνυμάτων από τους πρωταγωνιστές προς τις πλατιές μάζες.
Αρχίζοντας από το μακρινό παρελθόν και φτάνοντας μέχρι το πιο πρόσφατο, το 1940 η Χάτι Μακντάνιελ, η περίφημη “Μάμι”-νταντά της Σκάρλετ Ο’ Χάρα στο “Όσα Παίρνει ο Άνεμος”, γίνεται η πρώτη αφροαμερικανή ηθοποιός που κερδίζει το χρυσό αγαλματίδιο, αφού της απονεμήθηκε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου. Ωστόσο για να παραβρεθεί στο ξενοδοχείο Αμπάσαντορ του Λος Άντζελες και να παραλάβει το βραβείο της έγινε ένας χαμός! Οι λευκοί “συνάδελφοί” της, όπως και μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας, είχαν εναντιωθεί σε αυτό το ενδεχόμενο, ενώ και η διεύθυνση του ξενοδοχείου, όταν τελικά αποφασίστηκε πως θα είναι παρούσα στην εκδήλωση, απαίτησαν να καθίσει μόνη της “κρυμμένη” στο βάθος της αίθουσας και μακριά από το πρώτο τραπέζι με τη Βίβιαν Λι, τον Κλάρκ Γκέιμπλ και την Ολίβια Ντε Χάβιλαντ…
Η Μακντάνιελ μπορεί να κέρδισε το Όσκαρ, δεν της άνοιξε όμως τις πύλες του Παραδείσου… Οι ρόλοι που έπαιξε στη συνέχεια ήταν μικροί και σχεδόν αποκλειστικά αυτοί της υπηρέτριας, που σημαίνει πως το Χόλιγουντ δεν ξέχασε. Δεν ξέχασαν, όμως, και οι μαύροι αγωνιστές της ισότητας τη Χάτι Μακντάνιελ, χρεώνοντας στην ίδια και την επιτυχία της ένα “κόλπο” του συστήματος των λευκών για να διαιωνιστεί το στερεότυπο του μαύρου υπηρέτη στα πόδια των λευκών…
Θα περάσουν 62 χρόνια για να φτάσει ένα χρυσό αγαλματίδιο Α’ Γυναικείου Ρόλου σε αφροαμερικανικής καταγωγής ηθοποιό, τη Χάλι Μπέρι το 2002, η οποία εκφώνησε έναν συναισθηματικό λόγο για «κάθε έγχρωμη ανώνυμη, απρόσωπη γυναίκα που έχει τώρα μια ευκαιρία, γιατί αυτή η πόρτα απόψε άνοιξε»…
Από τους ινδιάνους στους Παλαιστίνιους…
Μια από τις πιο έντονες πολιτικά στιγμές στην απονομή Όσκαρ ήταν αυτή του 1972, όταν ο Μπάρλον Μπράντο κέρδισε το Όσκαρ Α’ Ανδρικού με τον εμβληματικό ρόλο του στον “Νονό”, επιλέγοντας να μην παραβρεθεί στην τελετή απονομής αλλά να πάει στη θέση του η αυτόχθων Αμερικανή Σατσίν Λιτλφέδερ.
Εξηγώντας την απουσία του Μπράντο, η ινδιάνα ανέφερε «και οι λόγοι γι’ αυτό είναι η αντιμετώπιση των ιθαγενών Αμερικανών από την κινηματογραφική βιομηχανία και την τηλεόραση, καθώς και τα γεγονότα στο Wounded Knee (η τελευταία “μάχη” του στρατού των ΗΠΑ με τους ινδιάνους το 1890, που εξελίχθηκε σε μαζική σφαγή τους). Εύχομαι να μην έχω εισβάλει στο βράδυ σας και ελπίζω στο μέλλον να συναντηθούν οι καρδιές μας και να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον με αγάπη και γενναιοδωρία. Σας ευχαριστώ εκ μέρους του Μάρλον Μπράντο». Ακολούθησε πανδαιμόνιο με τους μισούς παριστάμενους να χειροκροτούν και τους άλλους μισούς να αποδοκιμάζουν, ανάμεσα τους και ο Τζον Γουέιν που είχε και επεισόδιο με τους άνδρες της ασφάλειας στην εκδήλωση…
Επίκαιρη λόγω της σφαγής στη Λωρίδα της Γάζας και η επεισοδιακή βράβευση της Βενέσα Ρεντγκρέιβ το 1978, για τον ρόλο της ως αγωνίστρια της αντίστασης κατά των Γερμανών Ναζί στην ταινία “Τζούλια”. Ωστόσο η ανοιχτή στήριξη της στον αγώνα των Παλαιστινίων εκείνη την εποχή και το γεγονός ότι πρωταγωνίστησε στο ντοκιμαντέρ “The Palestinian”, προκάλεσε την οργή του “εβραϊκού λόμπι” στην Αμερική. “Ευχαριστώ και όλους αυτούς που δεν άφησαν τους “σιωνιστές χούλιγκαν” να τους τρομάξουν” λέει στην ευχαριστήρια ομιλία της, προκαλώντας πανδαιμόνιο αλλά και την… τύχη της, καθώς για χρόνια “εξαφανίστηκε” από τις μεγάλες παραγωγές της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας.
Το Χόλιγουντ στα “δυο” για τον Καζάν
Πολιτικό χρώμα είχε και η αντίδραση αρκετών ηθοποιών, ανάμεσα τους ο Εντ Χάρις και ο Νικ Νόλτε, όταν το 1999 το Χόλιγουντ απένειμε τιμητικό Όσκαρ στον Ελίας Καζάν (Καζαντζόγλου). Δεν σηκώθηκαν και δεν χειροκρότητσαν τον σεναριογράφο και σκηνοθέτη, ενθυμούμενοι πως ο Καζάν κατέδωσε στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων της Βουλής τη γνωστή επιτροπή Μακάρθι φίλους και συναδέλφους του ως “κομμουνιστές” για να αποφύγει ο ίδιος τις κυρώσεις. Ανάμεσα τους και ο Ζιλ Ντασέν, ο οποίος κατέφυγε στην Ευρώπή. “Δεν τον χειροκρότησα και δεν το μετανοιώνω, κι ας μου κόστησε τη σχέση και τη συνεργασία με τον Μάρτι (Σκορτσέζε)” θα πει αργότερα ο Ν. Νόλτε. Ο Σκορτσέζε μαζί με τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο συνόδευσαν τον Καζάν στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο, με αποτέλεσμα να βρεθούν κι αυτοί στο στόχαστρο. Ίσως για αυτό πολλά χρόνια αργότερα, ο Ντε Νίρο να αναζήτησε… εξιλέωση, καθυβρίζοντας τον Τραμπ σε μια άλλη απονομή βραβείων, αυτή των Τόνι.
Κατά των κυβερνήσεων των ΗΠΑ τάχθηκαν κι άλλοι νικητές των Όσκαρ σε διάφορες περιόδους, όταν οι Αμερικανοί πεζοναύτες εισέβαλαν σε διάφορες περιοχές του πλανήτη στο όνομα της ειρήνης.«Ντροπή σας, κύριε Μπους!» έκλεινε το 2003 το λόγο του ο Μ. Μουρ, υπό τις συνεχείς αποδοκιμασίες των παρισταμένων, κερδίζοντας το βραβείο για το καλύτερο ντοκιμαντέρ και με αφορμή τον πόλεμο στο Ιράκ.
