Της Βάνας Κουτρουλού
Σε διαρκή επικοινωνία βρίσκονται ο Ντόναλντ Τραμπ με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου και, όπως διαμηνύει η ισραηλινή πλευρά, οι θέσεις τους ευθυγραμμίζονται απέναντι στην ιρανική απειλή. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ αποκάλυψε στο υπουργικό του συμβούλιο πως ήδη έχει μιλήσει με το νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ τρεις φορές μετά την επανεκλογή του.
Οι επαφές των δύο πλευρών πυκνώνουν, καθώς οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ φοβούνται ότι το Ιράν μπορεί να εξαπολύσει μια επίθεση πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου του 2025 σε αντίποινα για την ισραηλινή αεροπορική επίθεση της 26ης Οκτωβρίου. Δημοσίευμα της Jerusalem Post υποστηρίζει πως οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν αρχίσει να εντείνουν την ανταλλαγή πληροφοριών με τον στρατό των ΗΠΑ.
Προ ημερών το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ υποστήριξε πως οι Φρουροί της Επανάστασης είχαν δημιουργήσει ένα δίκτυο «συνεργατών» προκειμένου να χτυπούν στόχους, ανάμεσα τους και ο Τραμπ, στο αμερικανικό έδαφος.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι εάν ο Τραμπ, ως καλός φίλος του Ισραήλ, θα δώσει «λευκή επιταγή» στο Νετανιάχου. Υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν, ο Λευκός Οίκος σε μεγάλο βαθμό επιχείρησε χωρίς αποτέλεσμα να περιορίσει τον στενό του σύμμαχο, το Ισραήλ.
Καμία εγγύηση ότι ο Τραμπ θα δώσει στο Νετανιάχου όλα όσα θέλει
Η πρώτη προεδρική θητεία Τραμπ άφησε θετικό αντίκτυπο στο Ισραήλ, μεσολαβώντας με τις Συμφωνίες του Αβραάμ να αποκατασταθούν οι διπλωματικές σχέσεις του με Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Μπαχρέιν και με την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ.
Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο θεωρείται πιθανό ότι θα δώσει στο Ισραήλ μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών για να χτυπήσει στόχους στο Ιράν -όπως πετρελαϊκές και πυρηνικές εγκαταστάσεις- που η κυβέρνηση Μπάιντεν έθεσε εκτός ορίων.
Όμως, σήμερα η Μέση Ανατολή είναι πολύ διαφορετική απ’ ό,τι πριν τέσσερα χρόνια, όταν ο Τραμπ έφυγε από τον Λευκό Οίκο. Το Ισραήλ έχει κηρύξει ένα πολυμέτωπο πόλεμο με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, με τους Χούθι της Υεμένης και το Ιράν.
Στον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο δεν αρέσουν οι πόλεμοι, τους θεωρεί δαπανηρούς. Ο Τραμπ παρότρυνε το Ισραήλ να τελειώσει τον πόλεμο στη Γάζα γρήγορα. Δημοσίευμα από το ισραηλινό Ynet υποστηρίζει πως ο Τραμπ κατά τη διάρκεια των επαφών του με τον Νετανιάχου έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει μέχρι την ορκωμοσία του να έχουν λήξει οι πόλεμοι του Ισραήλ τόσο στη Γάζα όσο και στον Λίβανο. Επίσης, δεν είναι μεγάλος θαυμαστής των ισραηλινών εποικισμών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και έχει αντιταχθεί στις επιθυμίες ορισμένων πολιτικών ηγετών να προσαρτήσουν μέρος αυτών.
Και οι δύο αυτές θέσεις θα μπορούσαν να τον βάλουν σε τροχιά σύγκρουσης με τα ακροδεξιά κόμματα που συμμετέχουν στην τωρινή κυβέρνηση Νετανιάχου, που έχουν απειλήσει να ρίξουν την κυβέρνηση, εάν ο Πρωθυπουργός επιδιώξει πολιτικές που απορρίπτουν. Συνεπώς, δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι ο Τραμπ θα δώσει στο Νετανιάχου όλα όσα θέλει.
Στρατηγική «μέγιστης πίεσης» του Τραμπ απέναντι στο Ιράν
Απέναντι στο Ιράν ο Τραμπ ήταν και θα παραμείνει «γεράκι». Το 2018, απέσυρε τις ΗΠΑ από το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), μια συμφωνία που επιτεύχθηκε το 2015 μεταξύ του Ιράν, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Κίνας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας, της Κίνας και των ΗΠΑ (P5+1), για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος με αντάλλαγμα την ελάφρυνση των κυρώσεων.
Το 2020, προκαλώντας την οργή του Ιράν, αλλά την ικανοποίηση πολλών στα αραβικά κράτη του Κόλπου, ο Τραμπ διέταξε τη δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί, του ηγέτη της Δύναμης Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης.
Στην δεύτερη θητεία του αναμένεται να ενισχύσει το καθεστώς κυρώσεων εναντίον του Ιράν και να περιορίσει τις πωλήσεις πετρελαίου του, στο πλαίσιο μιας νέας επιθετικής στρατηγικής απέναντι στην Τεχεράνη και πληρεξούσιούς της στη Μέση Ανατολή.
Και ο παράγοντας Σαουδική Αραβία
Όμως, κάτι ακόμη έχει αλλάξει στη Μέση Ανατολή, που πρέπει να σταθμίσει ο Τραμπ. Με τη διαμεσολάβηση της Κίνας, η Σαουδική Αραβία και το Ιράν συμφώνησαν να παραμερίσουν τις διαφορές τους, τερματίζοντας επτά χρόνια εχθρότητας, κυρίως εξαιτίας του εμφύλιου πολέμου στην Υεμένη.
Την Κυριακή, ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της Σαουδικής Αραβίας μετέβη στην Τεχεράνη για να συναντήσει τον Ιρανό ομόλογό του, με τις δύο χώρες να συζητούν τώρα για εμβάθυνση της συνεργασίας τους σε θέματα άμυνας και ασφάλειας.
Και την Δευτέρα (11/11), ο πρίγκιπας διάδοχος και de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, κατά την έναρξη της συνόδου κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου και του Οργανισμού Ισλαμικής, χαρακτήρισε το Ιράν ως «αδελφή Δημοκρατία» και κάλεσε το Ισραήλ να σεβαστεί απόλυτα την εδαφική της κυριαρχία και να μην προχωρήσει σε επίθεση κατά του ιρανικού εδάφους. Έτσι, υπάρχει τόσο αισιοδοξία όσο και ένας βαθμός αβεβαιότητας σχετικά με το τι θα σημαίνει μια δεύτερη προεδρία Τραμπ για τη Μέση Ανατολή.
