Της Ευαγγελίας Κουτρουλου
Ανά την Ευρώπη τα κόμματα της άκρας Δεξιάς ενισχύονται και προκαλούν τριγμούς, με τελευταίο παράδειγμα τις βουλευτικές εκλογές της Πορτογαλίας, όπου η κεντροδεξιά συμμαχία επικράτησε οριακά έναντι των Σοσιαλιστών, ενώ το ακροδεξιό Σέγκα τριπλασίασε την δύναμή του. Οι ισορροπίες αναμένεται να αλλάξουν και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εν όψει των εκλογών της 6ης Ιουνίου.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR), συνδυάζοντας εθνικές δημοσκοπήσεις στα 27 κράτη-μέλη, τα κόμματα «λαϊκιστικής, αντιευρωπαϊκής δεξιάς» αναμένεται να κερδίσουν τις εκλογές σε τουλάχιστον εννέα κράτη-μέλη της ΕΕ: Γαλλία, Αυστρία, Βέλγιο, Ιταλία, Σλοβακία, Τσεχία, Ουγγαρία, Ολλανδία, Πολωνία. Ενώ τη δεύτερη ή τρίτη θέση εκτιμάται ότι θα καταλάβουν σε άλλες εννέα χώρες: Γερμανία, Ισπανία, Σουηδία, Βουλγαρία, Φινλανδία, Εσθονία, Λετονία, Πορτογαλία, Ρουμανία.
Η άνοδός τους θα μπορούσε να επηρεάσει την πολιτική που θα ακολουθήσουν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα τα επόμενα πέντε χρόνια, ειδικά σε θέματα όπως η κλιματική κρίση, η στήριξη της Ουκρανίας, η διεύρυνση της ΕΕ και η μετανάστευση.
Γαλλία
Το πολιτικό κόμμα «Αναγέννηση» του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν ξεκίνησε επισήμως την εκστρατεία του για τις ευρωεκλογές την Κυριακή 9 Μαρτίου στη Λιλ, με σύνθημα την υπεράσπιση μιας Ευρώπης «της προόδου και της ισχύος».
Ως επικεφαλής της λίστας για τις εκλογές της 9ης Ιουνίου επελέγη η 37χρονη Βαλερί Χαγιέ, βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία στην ομιλία της έθεσε το διακύβευμα: «Θέλετε να δώσετε εξουσία χωρίς όρια στα κόμματα (Μαρίν) Λεπέν, (Τζόρτζια) Μελόνι, (Βίκτορ) Όρμπαν, (Γκέερτ) Βίλντερς; Ας μην αφήσουμε την Ευρώπη στα χέρια εκείνων που θέλουν τον θάνατό της!».
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο «Εθνικός Συναγερμός» της Μαρίν Λεπέν αναμένεται να σημειώσει μεγάλα κέρδη στις εκλογές – συγκεντρώνοντας ποσοστό ίσως 28%-30% – και αποτελώντας έτσι μεγάλη πρόκληση για τα παραδοσιακά κόμματα της Γαλλίας.
Ο πρωθυπουργός Γκαμπριέλ Ατάλ, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα μετά τον ανασχηματισμό του Ιανουαρίου, υπενθυμίζει με κάθε ευκαιρία στη γαλλική κοινή γνώμη ότι το κόμμα της Λεπέν έχει στενούς δεσμούς με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και ότι φλερτάρει με ένα «Frexit», εάν πάψει να σέβεται τους ευρωπαϊκούς κοινούς κανόνες.
Η «Αναγέννηση» είναι δεύτερη στις δημοσκοπήσεις με 20% της πρόθεσης ψήφου, σύμφωνα με έρευνα της IFOP, ενώ το Σοσιαλιστικό Κόμμα βρίσκεται στο 9-10% και το δεξιό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ισοβαθμεί στο 8%, με τη συμμαχία των Πρασίνων και την ακροαριστερά Ανυπότακτη Γαλλία.
Η γαλλική ακροδεξιά έχει ωφεληθεί από το αυξανόμενο κόστος ζωής, την μετανάστευση, την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των αγροτών για τη γραφειοκρατία και τη γενική δυσαρέσκεια προς την πολιτική ελίτ.
Ιταλία
Πριν από πέντε χρόνια, ο Ματέο Σαλβίνι εμφανίστηκε ως το ανερχόμενο αστέρι ευρωπαϊκής ακροδεξιάς πολιτικής, όταν το κόμμα του Λέγκα συγκέντρωσε το ένα τρίτο των ψήφων στις ευρωεκλογές.
Έκτοτε η επιρροή του φθίνει, παρά το γεγονός ότι οι Ιταλοί εξέλεξαν την πλέον δεξιά κυβέρνηση μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η δημοφιλία του επισκιάστηκε από την άνοδο στην εξουσία της συμμάχου του Τζόρτζια Μελόνι και του εθνικιστικού κόμματος της «Αδέλφια της Ιταλίας».
Σε μια προσπάθεια να ενισχύσει το προφίλ του, ο Σαλβίνι μετατοπίζει ακόμη πιο δεξιά την ατζέντα του, σε ζητήματα όπως το έγκλημα και οι σχέσεις με τις Βρυξέλλες.
Η Λέγκα του Σαλβίνι, ο μικρότερος εταίρος στον δεξιό συνασπισμό, συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις κάτω από το 9% ενόψει των ευρωεκλογών, ενώ το κόμμα της Μελόνι πλησιάζει το όριο του 30%, εδραιώνοντας τη θέση του ως η μεγαλύτερη δύναμη στην Ιταλία.
Γερμανία
Ο κυβερνητικός συνασπισμός του καγκελάριου Όλαφ Σολτς δεν διανύει και την καλύτερη φάση του. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, τα τρία κυβερνητικά κόμματα (Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι, Φιλελεύθεροι Δημοκράτες) συγκεντρώνουν μόλις 31%, όσο δηλαδή μόνη της η Χριστιανική Ένωση (CDU-CSU).
Ο προϋπολογισμός λιτότητας του 2024 έβγαλε στον δρόμο αγρότες, σιδηροδρομικούς και άλλες κατηγορίες εργαζομένων. Ταυτόχρονα ο πληθωρισμός και η ύφεση επιμένουν, ενώ παραμένει η ανάγκη να στηριχτεί η Ουκρανία και να ενισχυθούν οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις. Το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για την Γερμανία κεφαλαιοποιεί τις εξελίξεις και σταθεροποιείται στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων με ποσοστά κοντά στο 22%.
Για τη Γερμανία τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο δύσκολα μετά το καλοκαίρι, με τις περιφερειακές εκλογές σε Σαξονία, Θουριγγία και Βρανδεμβούργο και, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η AfD προηγείται και στα τρία κρατίδια, με ποσοστά 32-36%.
Αυστρία και Ουγγαρία
Στην Αυστρία, το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας (FPÖ) προβλέπεται να διπλασιάσει τον αριθμό των ευρωβουλευτών του σε 6. Ενώ οι πολιτικοί αναλυτές σημειώνουν τον κρίσιμο ρόλο που θα μπορούσε να παίξει το κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν, το οποίο εκτιμάται ότι θα κερδίσει 14 έδρες και θα μπορούσε – με την ένταξή του στους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) – να την καταστήσει την τρίτη μεγαλύτερη ομάδα. Τότε μαζί με την Ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID), τα κόμματα της ευρωσκεπτικιστικής, εθνολαϊκιστικής και άκρας Δεξιάς αναμένεται να κατακτήσουν περίπου το 25% των 720 εδρών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, περισσότερο από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και τους Σοσιαλιστές.
