Το καθεστώς Ασαντ κατέρρευσε πριν από μόλις τρεις εβδομάδες και ήδη η διάδοχη κατάσταση στη Δαμασκό αισθάνεται τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της Τουρκίας. Πρώτος επισκέφθηκε τη χώρα ο εξ απορρήτων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και επικεφαλής της ΜΙΤ Ιμπραήμ Καλίν, ενώ ακολούθησε, πριν από λίγες ημέρες, ο Χακάν Φιντάν. Ο ίδιος ο Ερντογάν έχει προγραμματίσει να επισκεφθεί τη Συρία στις αρχές Ιανουαρίου, για να προσευχηθεί, ως άλλος χαλίφης, στο περίφημο τέμενος των Ομεϋαδών.
Οι Τούρκοι υπόσχονται αφειδώς τα πάντα στον Αλ Γκολάνι και στην προσωρινή κυβέρνηση του Χάγιατ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), από οικονομική και τεχνική βοήθεια μέχρι την ανοικοδόμηση της χώρας και την άρση των κυρώσεων. Μόλις την Παρασκευή, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ προσέφερε στη Συρία ηλεκτρική ενέργεια και βοήθεια ώστε να αποκατασταθούν οι ενεργειακές υποδομές της, ενώ προσέθεσε ότι η Αγκυρα θα μπορούσε να συνεργαστεί με τις νέες συριακές Αρχές για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων της χώρας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Ο στόχος των Τούρκων είναι να ελέγξουν και να σταθεροποιήσουν τη νέα κυβέρνηση, ώστε μέσω αυτής να καταστήσουν τη Συρία ένα είδος προτεκτοράτου, να υποκαταστήσουν δηλαδή τον ρόλο που έπαιζαν τα προηγούμενα χρόνια οι Ρώσοι και οι Ιρανοί. Το μόνο που ζητούν (επιτακτικά όμως) από τους νέους συμμάχους τους είναι η διάλυση της κουρδικής πολιτοφυλακής, του SDF, στα βόρεια και στα βορειοανατολικά της χώρας. «Δεν υπάρχει χώρος για την κουρδική πολιτοφυλακή (YPG) στο μέλλον της Συρίας και πρέπει να διαλυθεί», ανακοίνωσε ο Φιντάν από τη Δαμασκό. Ο ίδιος ο Ερντογάν δήλωσε ότι «οι αυτονομιστές δολοφόνοι θα αποχαιρετήσουν τα όπλα τους ή θα ταφούν στη συριακή γη μαζί με αυτά».
Η Τουρκία είναι η πρώτη χώρα που ξαναλειτούργησε την πρεσβεία της στη Δαμασκό, ενώ ο Ερντογάν ανέφερε στους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος AKP πως σύντομα επίκειται να ανοίξει και το τουρκικό προξενείο στο Χαλέπι. Η πόλη αποτελεί «απωθημένο» των Τούρκων από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το γεγονός ότι δεν βρίσκεται σε τουρκικό έδαφος αποτελεί την κύρια αιτία για την κριτική του Ερντογάν στη Συνθήκη της Λωζάννης. Σε καμία περίπτωση, πάντως, οι Τούρκοι δεν κρύβουν τις ηγεμονικές τους φιλοδοξίες. Την περασμένη Δευτέρα, μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Αμπτουλκαντίρ Ουράλογλου, δήλωσε ότι η Τουρκία επεξεργάζεται «συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας με τη συριακή διοίκηση», πιάνοντας το νήμα σε μια δημόσια συζήτηση που ξεκίνησε με την πτώση του Μπασάρ αλ Ασαντ.
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της Αθήνας, που βλέπει να επαναλαμβάνονται στην ανατολική Μεσόγειο οι μεθοδεύσεις του τουρκολιβυκού μνημονίου.
«Πρόκειται για ευρωπαϊκά σύνορα. Πρόκειται για μεταβατική κατάσταση που δεν νομιμοποιεί οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία. Το παρακολουθούμε. Είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με την Κύπρο και με όλες τις γειτονικές χώρες, καθώς και με την Ε.Ε.», έλεγαν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών.
Οι Τούρκοι βιάζονται με τα μνημόνια, προϋπόθεση όμως για διεθνή συμφωνία αποτελεί μια σταθερά εδραιωμένη και διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση, την οποία η Συρία δεν διαθέτει. Στον Νότο, άλλωστε, η κυβέρνηση του HTS δεν έχει επεκτείνει τον έλεγχό της, ενώ η προέλαση των υποστηριζόμενων από τους Τούρκους ισλαμιστών του SNA στις κουρδικές θέσεις στον Βορρά «κόλλησε» με μεγάλες απώλειες. Ο Τούρκος Πρόεδρος μπορεί να προαναγγέλλει την εξάρθρωση των κουρδικών δυνάμεων, αυτό όμως δύσκολα θα επιτευχθεί χωρίς τη συμμετοχή του τουρκικού στρατού στις μάχες.
Ο σχεδιασμός του Ερντογάν, πάντως, πάσχει σε περισσότερα σημεία. Η εξάρθρωση των δυνάμεων των Κούρδων εξαρτάται άμεσα από τη στάση που θα κρατήσουν οι ΗΠΑ και, παρά το γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει πως «αυτός ο πόλεμος δεν είναι ο δικός μας πόλεμος» και έδωσε το «πράσινο φως» στους Τούρκους το 2019, δύσκολα θα εγκαταλείψει τους Κούρδους χωρίς να προκαλέσει την έντονη αντίδραση του Κογκρέσου. Αλλωστε, και ο σύμβουλος Ασφαλείας του, Ματ Γουόλτς, έχει ισχυρούς δεσμούς με το κουρδικό λόμπι.
Ο δεύτερος και ακόμα μεγαλύτερος «πονοκέφαλος» του Ερντογάν είναι το Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί έχουν δηλώσει (με αποδέκτη και την Ουάσιγκτον) ότι οι Κούρδοι θα πρέπει να προστατευτούν. Και μπορεί στη συνέντευξη που παραχώρησε στη Realnews ο πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα, Νόαμ Κατς, να ξεκαθάρισε ότι το Ισραήλ δεν πρόκειται να εμπλακεί στα εσωτερικά της Συρίας, είναι όμως ήδη εμπόλεμη δύναμη στη Συρία και έχει ενισχύσει τις δυνάμεις της στα Υψίπεδα του Γκολάν. Επιπλέον, το Ισραήλ είναι εντελώς αρνητικό στο ενδεχόμενο να καταφέρει η Τουρκία να μετατρέψει τη Συρία σε προτεκτοράτο.
Οπως επισημαίνουν Ισραηλινοί αναλυτές, η Τουρκία, αν καταφέρει να ελέγξει τη Συρία, θα μπορεί να ελέγχει και τον εναέριο χώρο της και να τερματίσει την επιχειρησιακή ελευθερία του Ισραήλ. Ταυτόχρονα, οι Ισραηλινοί αμφιβάλλουν ότι η νέα συριακή κυβέρνηση θα είναι σε θέση να σταματήσει τη διακίνηση όπλων από το Ιράν στους συμμάχους του σε Λίβανο και Παλαιστίνη, όπως αμφιβάλλουν πολύ σοβαρά αν η νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό θα καταφέρει ποτέ να ελέγξει ολόκληρη τη χώρα. Οι συγκρούσεις που ήδη διεξάγονται ανάμεσα στις δυνάμεις του HTS και τους Αλεβίτες στον Νότο δείχνουν να προοιωνίζονται μια νέα φάση του εμφυλίου, που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και τη διάλυση της χώρας.
Του ΠΑΝΑΓΗ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
