Του Γιάννη Κωνσταντινίδη*
Τα κομματικά συνέδρια, στην εποχή της πλήρους υιοθέτησης διαδικασιών εκλογής αρχηγών από τη βάση, έχουν εμφανώς χάσει την πολιτική και οργανωτική αξία τους. Οι παντοδύναμοι ηγέτες έχουν αποφασίσει με τη στήριξη συνήθως μη εκλεγμένων συμβούλων τους το πολιτικό στίγμα -άλλοτε πιο καθαρό, άλλο λιγότερο- και έχουν ελέγξει τη σύνθεση των συνέδρων με τη βοήθεια του πυρήνα των βουλευτών που έχουν σταθεί στο πλευρό τους για την εκλογή τους. Καταλήγουν να είναι μια ευκαιρία συνεστίασης «παλαιών γνώριμων» στην Αθήνα και μια ευκαιρία αξιοποίησης των λίγων φαραωνικών ολυμπιακών γηπέδων που δεν έχουν καταρρεύσει. Το εν εξελίξει 4ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ένα τέτοιο παράδειγμα ενός αδιάφορου πολιτικά γεγονότος, αν o σημερινός άμεσα εκλεγμένος ηγέτης του είχε διαμορφώσει πολιτικά και οργανωτικά το κόμμα που ανέλαβε. Η προφανής αδυναμία του να το καταφέρει στους πέντε μήνες της αρχηγίας του έδωσε -άθελά του είναι βέβαιο- άλλη προοπτική σε ένα κομματικό συνέδριο. Όχι αισιόδοξη κατ’ ανάγκην, αλλά πάντως ενδιαφέρουσα. Τα «ανοιχτά μέτωπα» του κόμματος θα μπορούσαν να κλείσουν σε ένα συνέδριο.
Υπάρχει στα αλήθεια σήμερα κάποιος που να πιστεύει ότι το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ θα κλείσει αυτά τα μέτωπα; Προφανώς όχι, πολύ περισσότερο που ο πρώην αρχηγός του κόμματος αποφάσισε να κάνει εκείνος την έναρξη και τη λήξη του Συνεδρίου ταυτοχρόνως, λίγα λεπτά πριν την επίσημη έναρξή του. Έχοντας τηρήσει για οκτώ μήνες μια από ουδέτερη έως αδιάφορη συμπεριφορά έναντι των εξελίξεων στο κόμμα, ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να υπογραμμίσει τώρα το ενδιαφέρον του, διατηρώντας όμως την αφ’ υψηλού ουδετερότητά του και μοιράζοντας επιπλήξεις σε όλους και όλες. Η παρέμβασή του πιθανώς να διασώζει την υστεροφημία του -η οποία κινδύνευε εμφανώς από τη σιωπή του- ή και να ευνοεί τις πιθανές προσωπικές του επιδιώξεις, όμως την ίδια στιγμή ακυρώνει κάθε πιθανότητα το 4ο Συνέδριο να λειτουργούσε ως ευκαιρία προγραμματικού και οργανωτικού αναπροσδιορισμού του ΣΥΡΙΖΑ.
Φταίει δηλαδή ο Αλέξης Τσίπρας για τη μετατροπή του γηπέδου του Tae-Kwo-Do σε άχαρη αίθουσα αναμονής όπου οι σύνεδροι σκοτώνουν τον χρόνο τους κάνοντας εικασίες και μεταφέροντας φήμες ο ένας στον άλλον; Όχι. Το γήπεδο θα είχε αυτήν την εικόνα ακόμα και αν ο Αλέξης Τσίπρας συνέχιζε τη σιωπή του, για τον απλούστατο λόγο ότι τόσο ο Στέφανος Κασσελάκης, όσο και εκείνα τα στελέχη που τον αμφισβητούν έχουν σταθερά επιλέξει να εστιάσουν σε μια κάπως αφηρημένη αντιπαράθεση για τον ρόλο του Προέδρου του κόμματος. Η εστίαση αυτή δε συνδέεται σε καμία περίπτωση με την ανάγκη αποσαφήνισης του πολιτικού στίγματος του κόμματος, αλλά ούτε άμεσα και με την ανάγκη οργανωτικής του ανασυγκρότησης, με την έννοια της επαφής του κόμματος με μορφές κοινωνικής και επαγγελματικής δράσης. Πρόκειται για μια αντιπαράθεση στην οποία τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών είναι ελλειμματικά. Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ προτείνει έναν προσωποπαγή σχηματισμό, με το επιχείρημα ότι ο ίδιος έχει τη σχεδόν υπερφυσική ικανότητα της ερμηνείας της βούλησης των μελών και άρα την ικανότητα άντλησης ψήφων. Τα στελέχη που τον αμφισβητούν προτάσσουν ένα πιο κλασικό μοντέλο λειτουργίας κόμματος, στο οποίο οι δομές και τα όργανα θα είναι σεβαστά και ισχυρά, με το επιχείρημα ότι οι συλλογικές αποφάσεις αποτελούν κομμάτι της παράδοσης της Αριστεράς. Η διείσδυση του ανορθολογισμού στα επιχειρήματα και των δύο πλευρών είναι εμφανής, ενώ στην περίπτωση των αμφισβητιών του Στέφανου Κασσελάκη το γεγονός ότι δεν είχαν εκφράσει παρόμοιες ανησυχίες την περίοδο της εξίσου προσωποκεντρικής ηγεσίας Τσίπρα αποδυναμώνει και περαιτέρω το επιχείρημά τους.
Η επικείμενη αποτυχία του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να αφορά μόνο τους εμπλεκομένους, από τον πρώην αρχηγό έως τον νυν αρχηγό και από τους φιλόδοξους αμφισβητίες της σημερινής ηγεσίας έως τους επαμφοτερίζοντες ενδιάμεσους της προσωπικής αντιπαράθεσης. Όμως σε έναν γάμο που δεν λύνεται παρότι έχει ουσιαστικά τελειώσει -ούτε φυσικά και δουλεύεται ώστε να «ξαναδέσει», υπάρχουν πάντα και άλλα θύματα πλην των συντρόφων που δεν αποφασίζουν να χωρίσουν φοβούμενοι την επόμενη μέρα τους. Τα παιδιά τους ή εν προκειμένω οι ψηφοφόροι του κόμματος, προηγούμενοι ή δυνητικοί. Ποιος από αυτούς αλήθεια μπορεί να πιστέψει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει τους επόμενους μήνες να υποδείξει τα λάθη και τις παραλείψεις της κυβέρνησης; Ή ότι ένας αναβαπτισμένος στην κάλπη αρχηγός ή ένας νέος αρχηγός -ή ακόμα και ο πρώην αρχηγός- θα αντιμετωπίσει τις κατεπείγουσες ανάγκες της πολιτικής και οργανωτικής ανασυγκρότησης; Σε ένα κλειστό γήπεδο -ή σε μια κλειστή πολυκατοικία στην Πλατεία Κουμουνδούρου ή σε ένα παλιό αρχοντικό στις Σπέτσες- δημιουργούνται εύκολα συνθήκες ιδρυματοποίησης, ακόμα ευκολότερα μάλιστα όταν σε παρατηρούν τηλεοπτικά συνεργεία όπως στο αλήστου μνήμης παιχνίδι reality. Η ζωή έξω από το γήπεδο όμως συνεχίζεται κανονικά, χωρίς εσένα.
*Αναπληρωτή Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας
