Του Πέτρου Βαμβακά*
Η αιματηρή επίθεση στην Μόσχα την περασμένη εβδομάδα έφερε στο προσκήνιο τον χειρότερο εφιάλτη της Ρωσίας. Η αχίλλειος πτέρνα της πολυεθνικής Ρωσίας ήταν, είναι και θα είναι η εσωτερική διάσπαση. Η πρόσφατη επίθεση ανοίγει άλλο ένα μέτωπο αυτή την φορά στο εσωτερικό της Ρωσίας των 186 εθνοτήτων με την μακρά ιστορία των αιματηρών συγκρούσεων με το κεντρικό κράτος αλλά και την βίαια επιβολή της Μόσχας ιδιαίτερα στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία.
Οι δηλώσεις του Πούτιν τα τελευταία 24ωρα αλλά και οι αναφορές στην Ουκρανία και στην Δύση δεν είναι τυχαίες ούτε παρανοϊκές. Την εποχή που και οι δυο πλευρές ετοιμάζονται για τις θερινές συγκρούσεις, όπως κάθε εαρινή περίοδο τα προηγούμενα δυο χρόνια, το άνοιγμα ενός εσωτερικού μετώπου ιδιαίτερα στα πλαίσια των εθνικών διαφορών παραπέμπουν την Ρωσική ηγεσία στην πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και στην πολιτική της Δύσης την δεκαετία του 1970, όταν μέσα στα πλαίσια της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι του 1975, οι ηγέτες της Ευρώπης υποσχέθηκαν να τηρήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αυτοδιάθεση των λαών, τοποθετώντας μία ωρολογιακή βόμβα στα σπλάχνα της Σοβιετικής αρχιτεκτονικής. Από την Πολωνία μέχρι το Αφγανιστάν σε τέσσερα μόνο χρόνια το οικοδόμημα της Σοβιετικής Ένωσης έδειχνε τις ρωγμές του.
Οι κινήσεις της Αμερικανικής διπλωματίας στην ευρύτερη περιοχή και η αλλαγή της διπλωματικής ομάδας σε κορυφαίο επίπεδο από την Βικτόρια Νούλαντ στον Κερτ Κάμπελ είναι άλλος ένας παράγοντας που προκαλεί δεύτερες σκέψεις στην Ρωσική ηγεσία. Η νεότερη κ. Νούλαντ συνταξιοδοτείται έναντι του πρεσβύτερου κ. Κάμπελ, δυο υψηλού επιπέδου διπλωμάτες με διαφορετικές προτεραιότητες στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας. Η ρωσική πλευρά θα είναι πολύ προσεκτική, διότι η υπεροπλία της στο μέτωπο της Ουκρανίας, θα εκμηδενιστεί εάν θα υπάρχει κάποια εσωτερική εθνοτική ανάφλεξη ιδιαίτερα στην κεντρική Ασία. Άλλωστε, είδαμε την αντιμετώπιση της σύρραξης μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας τον περασμένο Οκτώβριο και την ουδετερότητα της Ρωσίας έναντι της Αρμενίας. Μια ουδετερότητα που επωφελήθηκε με τον καλύτερο τρόπο η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, με την παγκόσμια κοινή γνώμη σε απόλυτη σιγή. Είναι σημαντικό για την Ρωσία να τεκμηριώσει μια Ουκρανική σύνδεση, διότι ο χειρότερος εαρινός εφιάλτης για την Ρωσία θα είναι μια ανάφλεξη με Τούρκο ισλαμικά χαρακτηριστικά στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία, θα είναι η χειρότερη εξέλιξη διότι θα σημάνει μια πιο ενεργή ανάμειξη της Τουρκίας. Το φάντασμα της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωση παραμονεύει.
*Ο Πέτρος Βαμβακάς, Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Διεθνών Σπουδών του Emmanuel College της Βοστώνης.
