Με καθυστέρηση δεκαετιών έγινε σήμερα η «φιέστα» εγκαινίων του μετρό Θεσσαλονίκης του οποίου η άδεια εκδόθηκε μόλις χθες, καθώς η εταιρεία Thema που θα το λειτουργεί και θα το συντηρεί κατέθεσε προχθές τη σχετική αίτηση, η οποία μελετήθηκε και εγκρίθηκε (εντελώς τυχαία μάλλον) την ίδια ακριβώς ημέρα! Στην…. κοσμική τελετή παράδοσης του έργου ο πρωθυπουργός πάτησε το κουμπί για την εκκίνηση του πρώτου συρμού, απευθύνοντας μια ομιλία γεμάτη ψεύδη και ωραία περιτυλίγματα.
Σε επίπεδο τακτικών και ελιγμών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τις περιστάσεις ώστε να «κλείσει» το μάτι προς την Καραμανλική πτέρυγα λέγοντας πως «λίγο πριν την ψήφιση του προϋπολογισμού του 2025 παραδίδω ένα έργο που για πρώτη φορά είχε εντάξει στον προϋπολογισμό του 1976 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής». Ο πρωθυπουργός «έσπευσε» να πει πώς η σημερινή μέρα δεν προσφέρεται για μεγάλα λόγια. Ωστόσο αμέσως μετά χαρακτήρισε το μέτρο ως «ένα σύμβολο της Μακεδονίας και της Ελλάδας». Επί της ουσιας επεδίωξε να «πατήσει» πάνω στα εγκαίνια του μετρό, σε μια προσπάθεια να υποκριθεί πως η κυβέρνηση έχει ενεργό ενδιαφέρον για όλη τη Βόρεια Ελλάδα.
Βεβαίως μπορεί σήμερα να εγκαινιάστηκε ένα από τα πιο υποσχόμενα έργα της Μεταπολιτευτικής Ελλάδας, ωστόσο είναι εκ νέου ημιτελές.
Για αυτό το λόγο από τα εγκαίνια κιόλας, άρχισε ένας νέος κύκλος υποσχέσεων για επέκταση του μετρό στη Δυτική Θεσσαλονίκη. Ταυτοχρόνως Κυριάκος Μητσοτάκης σήκωσε «ασπίδα» για το έργο για το flyover, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις κατοίκων.
Παντως το έργο επι του παρόντος δεν δείχνει να συγκινεί. Υπάρχουν παράπονα τόσο για την «τσιμεντοποίηση» μεγάλο μέρους των διαδρόμων, ενώ ταυτόχρονα δείγμα της… επιτελικής ανεπάρκειας της κυβέρνησης Μητσοτάκη αποτελεί και το χθεσινό on camera περιστατικό με πρωταγωνιστή τον Χρήστο Σταϊκούρα. Ο υπουργός Μεταφορών γεμάτος καμάρι προσπάθησε απευθείας στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ να δείξει πόσο… εύκολη αποτελεί η διαδικασία έκδοσης εισιτηρίου, ωστόσο το μηχάνημα είχε διαφορετική άποψη, βγάζοντας το μήνυμα σφάλμα. Ολα αυτά ένα μόλις 24ωρο πριν ο Κυριακός Μητσοτάκης πατήσει το…. κουμπί του έργου!
Την ίδια ώρα «φουντώνει» η σύγκρουση σχετικά με τον σταθμό Βενιζέλου, με τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, να κάνει λόγο για «αρχαιολογικό έγκλημα».
Συγκεκριμένα οι αρχαιολόγοι «γκρεμίζουν» το αφήγημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη περί δήθεν ανάδειξης των αρχαιοτήτων.
Ταυτοχρόνως, με συγκεκριμένα στοιχεία αποκαλύπτουν το μεγάλο κόστος που είχε η απόσπαση και η επανατοποθέτηση.
Συγκεκριμένα, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων τονίζει ότι «το τελευταίο διάστημα το Υπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Μεταφορών και η Αττικό Μετρό έχουν επιδοθεί σε ένα κρεσέντο δήθεν “αναγνώρισης” της σημασίας του βυζαντινού παρελθόντος της Θεσσαλονίκης. Μόνο ως αήθης αντιπερισπασμός και προσβολή της νοημοσύνης μας μπορεί να χαρακτηριστεί η στάση αυτή, όταν οι ίδιες πολιτικές ηγεσίες δεν εκτίμησαν και δεν σεβάστηκαν το αληθινά μοναδικό βυζαντινό εύρημα της εποχής της “συμβασιλεύουσας” Θεσσαλονίκης. Αρνήθηκαν να το αντιμετωπίσουν ως ακίνητο μνημείο και αφαίρεσαν οριστικά την αυθεντικότητά του. Θυμίζουμε ότι από το 2012, όταν αποκαλύφθηκε ο μοναδικός αρχαιολογικός χώρος, τόσο η ηγεσία του ΥΠΠΟ όσο και η ηγεσία του Υπουργείου Μεταφορών απέκρυψαν ακόμη και την ύπαρξή του, ενώ είχαν εκδώσει απόφαση για να αποσπάσουν το βυζαντινό σταυροδρόμι και να το μεταφέρουν προς έκθεση στο στρατόπεδο Παύλου Μελά! Η σημασία του αρχαιολογικού χώρου του σταθμού Βενιζέλου έγινε γνωστή διεθνώς αποκλειστικά χάρη στον αγώνα που ξεκίνησε τότε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και στήριξε ενεργά ο Δήμος Θεσσαλονίκης με την παρουσία του αείμνηστου Γιάννη Μπουτάρη».
Και συνεχίζει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων: «Τίποτε από όσα ειπώθηκαν ως “επιχειρήματα” για την καταστροφική απόσπαση των αρχαιοτήτων δεν ίσχυσε τελικά, ούτε ως προς τον χρόνο παράδοσης, ούτε ως προς το κόστος του έργου. Το έργο δεν ολοκληρώθηκε ούτε τον Απρίλιο 2023, ούτε στο τέλος του 2023, όπως διαβεβαίωναν η Αττικό Μετρό και η ηγεσία του ΥΠΠΟ τους πολίτες της Θεσσαλονίκης ότι θα συνέβαινε μετά την απόσπαση των αρχαιοτήτων. Η Αττικό Μετρό ισχυριζόταν εγγράφως στο ΣτΕ το 2020 ότι η τεχνική λύση της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιοτήτων θα κόστιζε 90 εκ ευρώ, ποσό που τότε ισχυριζόταν ότι ήταν απαγορευτικό για το έργο. Η ίδια Αττικό Μετρό συναίνεσε τώρα σε αποζημιώσεις 93 εκ. ευρώ στον Ανάδοχο σε δύο μόλις μήνες (Οκτώβριο και Νοέμβριο 2024). Θυμίζουμε επίσης την κινδυνολογία ότι, αν το έργο δεν ολοκληρωνόταν έως 31/12/2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα απαιτούσε να επιστραφούν τα κονδύλια των ΕΣΠΑ, κινδυνολογία που βολικά “ξέχασαν” οι εμπνευστές της, τώρα που ολόκληρο το έργο από 1/1/2024 πληρώνεται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους.
Αντιθέτως, συνέβη αυτό για το οποίο εξαρχής είχαμε προειδοποιήσει: αντί να παραδοθούν οι 12 από τους 13 σταθμούς εγκαίρως στο επιβατικό κοινό, όλοι οι σταθμοί καθυστέρησαν και τελικά το κόστος του έργου ξεπέρασε κάθε λογική, αφού ήδη από το 2019 η τύχη των 12 ήδη κατασκευασμένων σταθμών συνδέθηκε με την αναστροφή της προόδου στον σταθμό Βενιζέλου. Χάθηκε έτσι μια μεγάλη ευκαιρία για την πόλη της Θεσσαλονίκης, η οποία ταλαιπωρήθηκε για πολύ περισσότερα χρόνια, όχι βέβαια λόγω των αρχαιοτήτων, αλλά λόγω της πολιτικής απόφασης αλλαγής σχεδιασμού στο σύνολο του έργου, και όχι σε έναν σταθμό, όπως παρουσιάστηκε».
