Της Βάνας Κουτρουλού
Κάνουν “ταμείο” ΗΠΑ, Ρωσία, Ισραήλ, Τουρκία, Ιράν
Ο δρόμος προς τη Δαμασκό ήταν εκπληκτικά σύντομος. Την Κυριακή, οι αντάρτες πήραν τον έλεγχο της πρωτεύουσας μετά από μια αστραπιαία επίθεση σε ολόκληρη τη χώρα διάρκειας μόλις έντεκα ημερών. Ο Μπασάρ αλ Άσαντ εγκατέλειψε τη Συρία, ζητώντας άσυλο με την οικογένειά του στη Ρωσία, τον ισχυρότερο προστάτη του.
Και ο αρχηγός της ισλαμιστικής οργάνωσης «Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ Σαμ», Αμπού Μοχάμεντ Αλ-Τζολάνι, που διατηρούσε δεσμούς με την Αλ Κάιντα, εισήλθε πανηγυρικά σε τέμενος της Δαμασκού, κάνοντας λόγο «για νίκη ολόκληρου του μουσουλμανικού έθνους». Το 2017, οι ΗΠΑ επικήρυξαν για δέκα εκατομμύρια δολάρια τον τζιχαντιστή τρομοκράτη, που τώρα παρουσιάζει τον εαυτό του ως μετριοπαθή ηγέτη.
Μεγάλο ερώτημα είναι αν συνομιλήσει η Δύση με τον Τζολάνι. Όπως επίσης και εάν θα συνεχίσουν να τον στηρίζουν οι φατρίες με τα ετερόκλητα συμφέροντα, που βρέθηκαν υπό την ομπρέλα της οργάνωσής του, τώρα που εκλείπει η συγκολλητική ουσία: ο εχθρός Άσαντ.
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ αποτελεί πλήγμα για Ρωσία και Ιράν
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν πρέπει σίγουρα να βρίσκεται σε κατάσταση πανικού μετά την ξαφνική ανατροπή του συμμάχου Άσαντ, τον οποίο είχε στηρίξει από το 2015 στέλνοντας χιλιάδες στρατιώτες και επενδύοντας οικονομικά και πολιτικά.
Η Ρωσία έχει δύο στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις ακτές της Μεσογείου της Συρίας – τη ναυτική βάση στην Ταρτούς και την αεροπορική βάση Χμεϊμίμ στην επαρχία Λαττάκεια. Με αντάλλαγμα στρατιωτική βοήθεια, οι συριακές αρχές παραχώρησαν στη Ρωσία για 49 χρόνια τις δύο βάσεις. Έτσι, η Ρωσία εξασφάλισε μία σημαντική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι βάσεις έγιναν κέντρα για μεταφορά ένοπλων μισθοφόρων εντός και εκτός Αφρικής. Ένα βασικό ερώτημα για τη Μόσχα είναι: τι θα γίνει τώρα με αυτές τις ρωσικές βάσεις; Κινδυνεύει να χάσει την παρουσία της εκεί, αν και διαβεβαιώνει ότι βρίσκεται σε επαφή με την συριακή αντιπολίτευση, που έδωσε εγγυήσεις ασφαλείας για τις ρωσικές βάσεις και τους διπλωμάτες.
Οι δραματικές εξελίξεις θα έχουν εξίσου μεγάλες συνέπειες για το Ιράν, οι δυνάμεις του οποίου στήριξαν επίσης το καθεστώς Άσαντ, μέσω των Φρουρών της Επανάστασης και της Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Η Συρία υπήρξε βασικό κομμάτι του «άξονα της αντίστασης», που συγκροτήθηκε από την Τεχεράνη, ως κανάλι μεταφοράς όπλων στη Χεζμπολάχ.
Μία ευκαιρία και ένας κίνδυνος για το Ισραήλ
Δεδομένων των εξελίξεων το Ισραήλ έχει λόγους για να πανηγυρίζει και να ανησυχεί. Χωρίς αμφιβολία προκαλεί ικανοποίηση η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ ως αλυσιδωτή αντίδραση των ισραηλινών πληγμάτων κατά του Ιράν και της Χεζμπολάχ. Όμως, ταυτόχρονα το Τελ Αβίβ βρίσκεται αντιμέτωπο με το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης υπό την ηγεσία των ισλαμιστών στη Δαμασκό.
Ο στρατός του Ισραήλ έχει ήδη αναπτύξει στα υψίπεδα του Γκολάν – τα οποία κατέλαβε από τη Συρία το 1967. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι οι δυνάμεις του θα καταλάβουν προσωρινά τη λεγόμενη νεκρή ζώνη μεταξύ των δύο χωρών. Το Ισραήλ ανησυχεί ιδιαίτερα για το ποιος μπορεί να πάρει στα χέρια του τα χημικά όπλα του Μπασάρ Αλ Άσαντ.
Πού στέκεται η Τουρκία…και ο παράγοντας ΗΠΑ
Η Τουρκία έδωσε τη χαριστική βολή στον καθεστώς Άσαντ. Στήριξε τους ισλαμιστές αντάρτες που βοήθησαν στην εκδίωξή του. Αυτό σημαίνει ότι η Άγκυρα θα μπορούσε κάλλιστα να αναδειχθεί ως σημαντικός σύμμαχος της νέας συριακής ηγεσίας. Καλείται, όμως, να αποφασίσει τι θα κάνει με τους Κούρδους της Συρίας στα σύνορά της.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες υποστηρίζουν μια ομάδα Κούρδων ανταρτών στα βορειοανατολικά της Συρίας, ήταν ασυνήθιστα σιωπηλές εν μέσω των καταιγιστικών εξελίξεων. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ήταν ξεκάθαρος ότι δεν βλέπει κανένα ρόλο για την Ουάσιγκτον στην κρίση και άφησε να εννοηθεί ότι θα αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από την περιοχή. Αλλά αν η κατάσταση ξεφύγει εκτός ελέγχου με ένα νέο κύκλο αιματηρών συγκρούσεων, τότε μπορεί να μην έχει επιλογές.
