BBC: Ο λόγος που ο Τραμπ “σφυροκοπά” την Κίνα στο εμπόριο

Να αντιπαρατεθεί κατά μέτωπο με την Κίνα αποφάσισε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, καθώς ο εμπορικός πόλεμός του φαίνεται να άλλαξε ξαφνικά στόχο. Η 90ήμερη παύση στους «ανταποδοτικούς» δασμούς που είχε επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ σε δεκάδες χώρες διατηρεί σε ισχύ έναν καθολικό δασμό 10%. Αλλά η Κίνα -η οποία αποστέλλει τα πάντα, από iPhone μέχρι παιδικά παιχνίδια και αντιπροσωπεύει περίπου το 14% όλων των εισαγωγών των ΗΠΑ- παραμένει στο στόχαστρο με ένα εντυπωσιακό ποσοστό 125%. Ο Τραμπ δήλωσε ότι η αύξηση οφείλεται στην απόφαση του Πεκίνου να αντιδράσει με τον δικό του δασμό 84% στα αμερικανικά προϊόντα, μια κίνηση που ο πρόεδρος χαρακτήρισε ως ένδειξη «έλλειψης σεβασμού». Αλλά για έναν πολιτικό που μπήκε για πρώτη φορά στον Λευκό Οίκο με ένα σαφές μήνυμα κατά της Κίνας, η κίνησή του αυτή κρύβει πολύ περισσότερα.

Ο Τραμπ θέλει να τελειώσει την ημιτελή δουλειά της πρώτης θητείας του. «Δεν είχαμε τον χρόνο να κάνουμε το σωστό, κάτι που κάνουμε τώρα», δήλωσε στους δημοσιογράφους. Ο στόχος δεν είναι τίποτα λιγότερο από την ανατροπή ενός καθιερωμένου συστήματος παγκόσμιου εμπορίου με επίκεντρο την Κίνα ως το εργοστάσιο του κόσμου, καθώς και της κάποτε ευρέως διαδεδομένης άποψης που το υποστήριζε – η ιδέα ότι περισσότερο από αυτό το εμπόριο ήταν, από μόνο του, κάτι καλό. Η Κίνα παράγει πλέον το 60% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στον κόσμο – ένα μεγάλο ποσοστό αυτών κατασκευάζεται από τις δικές της εγχώριες μάρκες. Για να κατανοήσουμε πόσο κεντρικό είναι αυτό στη σκέψη του προέδρου των ΗΠΑ, πρέπει να επιστρέψουμε στην εποχή πριν κανείς τον σκεφτεί ποτέ ως πιθανό υποψήφιο για το αξίωμα, πόσο μάλλον ως πιθανό νικητή. Το 2012, όταν ο ρεπόρτερ του BBC Τζον Σαντγουορθ έκανε την πρώτη του αναφορά από τη Σαγκάη – την επιχειρηματική πρωτεύουσα της Κίνας – η αύξηση του εμπορίου με τη χώρα θεωρήθηκε από σχεδόν όλους – παγκόσμιους επιχειρηματικούς ηγέτες, Κινέζους αξιωματούχους, ξένες κυβερνήσεις και εμπορικές αντιπροσωπείες που επισκέπτονταν, ξένους ανταποκριτές και έμπειρους οικονομολόγους – ως αυτονόητη.

Ενίσχυε την παγκόσμια ανάπτυξη, παρείχε μια ατελείωτη προσφορά φθηνών αγαθών, εμπλούτιζε τον στρατό νέων εργατών στα εργοστάσια της Κίνας που ενσωματώνονταν ολοένα και περισσότερο στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και παρείχε επικερδείς ευκαιρίες σε πολυεθνικές εταιρείες που πουλούσαν τα εμπορεύματά τους στις νεοσύστατες μεσαίες τάξεις της. Μέσα σε λίγα χρόνια, η Κίνα είχε ξεπεράσει τις ΗΠΑ και έγινε η μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο για τις Rolls Royce, General Motors και Volkswagen. Καθώς η Κίνα γινόταν πλουσιότερη, ο λαός θα άρχιζε να απαιτεί πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Οι καταναλωτικές τους συνήθειες θα βοηθούσαν επίσης την Κίνα να μεταβεί σε μια καταναλωτική κοινωνία. Αλλά η πρώτη από αυτές τις φιλοδοξίες δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα, καθώς το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας απλώς σφίγγει την εξουσία. Και η δεύτερη δεν έγινε αρκετά γρήγορα, με την Κίνα όχι μόνο να εξαρτάται ακόμα από τις εξαγωγές, αλλά και να σχεδιάζει ανοιχτά να γίνει όλο και πιο κυρίαρχη.

Η Κίνα παράγει πλέον το 60% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων παγκοσμίως

Το διαβόητο σχέδιο πολιτικής της – που δημοσιεύθηκε το 2015 με τίτλο Made in China 2025 – καθόρισε ένα τεράστιο, κρατικά υποστηριζόμενο όραμα να γίνει παγκόσμιος ηγέτης σε μια σειρά από βασικούς τομείς της μεταποίησης, από την αεροδιαστημική έως τη ναυπηγική και τα ηλεκτρικά οχήματα. Και έτσι, μόλις ένα χρόνο αργότερα, ένας εντελώς πολιτικός άγνωστος ξεκίνησε μια υποψηφιότητα για την προεδρία των ΗΠΑ, υποστηρίζοντας επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι η άνοδος της Κίνας είχε υπονομεύσει την αμερικανική οικονομία, είχε οδηγήσει στην παρακμή της λεγόμενης «ζώνης σκουριάς» και είχε κοστίσει στους εργάτες τα προς το ζην και την αξιοπρέπειά τους. Ο εμπορικός πόλεμος της πρώτης θητείας του Τραμπ έσπασε το καλούπι και διέλυσε τη συναίνεση. Ο διάδοχός του, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, διατήρησε μεγάλο μέρος των δασμών του στην Κίνα. Και όμως, παρόλο που αναμφίβολα έχουν προκαλέσει κάποια οδύνη στην Κίνα, δεν έχουν κάνει πολλά για να αλλάξουν το οικονομικό μοντέλο. Η Κίνα παράγει πλέον το 60% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων παγκοσμίως – ένα μεγάλο ποσοστό αυτών κατασκευάζεται από τις δικές της εγχώριες μάρκες – και το 80% των μπαταριών που τα τροφοδοτούν. Έτσι, τώρα ο Τραμπ επέστρεψε, κλιμακώνοντας τα αντίποινα. Θα ήταν, αναμφισβήτητα, το μεγαλύτερο σοκ που έχει προκληθεί ποτέ στο καθιερωμένο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, αν δεν υπήρχαν όλα τα άλλα μέτρα επιβολής δασμών που έχει εφαρμόσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ τις τελευταίες ημέρες.