Της Βάνας Κουτρουλού
Μετά την στασιμότητα στο πολεμικό μέτωπο της Ουκρανίας ολόκληρο το 2023, η Ρωσία έχει κερδίσει σχεδόν έξι φορές περισσότερο έδαφος το 2024. Οι δυνάμεις της Μόσχας έχουν καταλάβει περίπου 2.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικής επικράτειας μέχρι στιγμής φέτος, σε σύγκριση με μόλις 465 τετραγωνικά χιλιόμετρα όλο το 2023. Η προέλαση επιταχύνθηκε τους τελευταίους δύο μήνες στο Κουπιάνσκ στην περιοχή του Χαρκόβου και το Κουράκοβο στην περιοχή του Ντονέτσκ. Στρατιωτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι υπάρχει πιθανότητα «κατάρρευσης» του ανατολικού μετώπου της Ουκρανίας, εάν η Ρωσία συνεχίσει να προελαύνει με τον ίδιο ρυθμό.
Ρωσική επίθεση βορείως του Χαρκόβου
Στις αρχές Μαΐου 2024, οι ρωσικές δυνάμεις παραβίασαν τα διεθνή σύνορα βορείως της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Ουκρανίας, του Χαρκόβου. Αρκετά χωριά καταλήφθηκαν και χιλιάδες πολίτες τράπηκαν σε φυγή κοντά στο Κουπιάνσκ και περιοχές στα ανατολικά του ποταμού Οσκίλ. Οι Ρώσοι εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός ότι ο ουκρανικός στρατός είχε ελλείψεις σε όπλα και πυρομαχικά λόγω της καθυστέρησης των ΗΠΑ επί τέσσερις μήνες να εγκρίνουν ένα πακέτο βοήθειας 61 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Οι ουκρανικές δυνάμεις τελικά παρέμειναν σταθερές στις θέσεις τους, μολονότι η πόλη του Χαρκόβου έχει δεχθεί επανειλημμένες αεροπορικές επιθέσεις, καθώς παραμένει εκτός εμβέλειας του ρωσικού πυροβολικού.
Η Ρωσία προελαύνει στα ανατολικά
Στη βασική γραμμή του μετώπου, στα ανατολικά η Ρωσία συνέχισε να προελαύνει. Η Μόσχα έχει επιδείξει προθυμία να ρίξει όσους στρατιώτες χρειάζεται στο πεδίο της μάχης, για να κερδίσει λίγα μέτρα εδάφους κάθε φορά.
Σύμφωνα με τον αρχηγό του γενικού επιτελείου ενόπλων δυνάμεων του Ηνωμένου Βασιλείου, Τόνι Ραντάκιν, περισσότεροι από 1.500 Ρώσοι στρατιώτες σκοτώνονταν ή τραυματίζονταν κάθε μέρα τον Οκτώβριο. Αυτό είναι το υψηλότερο ποσοστό από την αρχή του πολέμου.
Η ρωσική προέλαση προς το Ποκρόβσκ είναι η πιο αξιοσημείωτη αλλαγή κοντά στο Ντονέτσκ εδώ και αρκετούς μήνες, αλλά οι καινοτόμες τακτικές των ουκρανικών δυνάμεων, που συνδυάζουν τη χρήση drone και χερσαίων δυνάμεων, φαίνεται ότι ανέκοψαν μια άμεση επίθεση από τους Ρώσους και προκάλεσε σημαντικές απώλειες στρατευμάτων και εξοπλισμού.
Το ουκρανικό στοίχημα του Κουρσκ
Η αιφνιδιαστική εισβολή της Ουκρανίας στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας παραπαίει. Τα ρωσικά στρατεύματα απώθησαν την επίθεση του Κιέβου και ετοιμάζουν αντεπίθεση. Περίπου 50.000 στρατιώτες, ανάμεσά τους και Βορειοκορεάτες, έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή. Από τις αρχές Οκτωβρίου, οι Ρώσοι έχουν ανακαταλάβει έκταση περίπου 593 τετραγωνικών χιλιομέτρων, σχεδόν το ήμισυ του εδάφους που είχε περάσει στον έλεγχο των Ουκρανών τον Αύγουστο.
Το στοίχημα με την ουκρανική εισβολή στο Κουρσκ ήταν να ανακατευθυνθούν οι ρωσικές δυνάμεις εκεί από το Ντονμπάς. Αλλά οι περισσότερες ενισχύσεις μεταφέρθηκαν στο Κουρσκ από μέρη στην Ουκρανία όπου οι μάχες δεν είναι τόσο έντονες, όπως η Χερσώνα και η Ζαπορίζια.
Δύο μήνες πριν παραδώσει την εξουσία η κυβέρνηση Μπάιντεν ανέτρεψε όλες τις κόκκινες γραμμές της. Έδωσε έγκριση για χρήση των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς Atacms και ανακοίνωσε νέα στρατιωτική βοήθεια για την Ουκρανία που θα περιλαμβάνει πυρομαχικά, πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, καθώς και νάρκες κατά προσωπικού. Ξεχωριστές -αλλά σημαντικές- κινήσεις με στόχο να επηρεάσουν την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία.
Ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μετά την ορκωμοσία Τραμπ;
Τα εδαφικά κέρδη και για τις δύο πλευρές θα είναι η δύναμή τους σε οποιεσδήποτε πιθανές διαπραγματεύσεις. Αν και καμία πλευρά δεν έχει συμφωνήσει σε ειρηνευτικές συνομιλίες, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο εντός 24 ωρών, χωρίς να αναφέρει ακριβώς πώς. Μόνον εικασίες μπορεί να γίνουν για το τι θα συμβεί μετά τον Ιανουάριο και την ορκωμοσία του.
Στην Ουκρανία εξακολουθούν να υπάρχουν φόβοι ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να μειώσει τη στρατιωτική βοήθεια ως μέσο πίεσης προς το Κίεβο για να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε στο Fox News την Τρίτη «Νομίζω ότι θα χάσουμε [τον πόλεμο]» εάν περάσουν οι περικοπές. Ενώ επέμεινε ότι η χώρα του δεν θα κάνει καμία παραχώρηση σε θέματα κυριαρχίας ή εδαφών. Η πρόταση ειρήνης του Ζελένσκι βασίζεται στην απόκτηση μιας σαφούς πορείας προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ και εγγυήσεις ασφαλείας για την προστασία μέχρι την ένταξή της.
Μπορεί ο Ρώσος Πρόεδρος, σύμφωνα με το Reuters, να έχει δηλώσει ότι παραμένει ανοιχτός σε συνομιλίες, χωρίς σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις, όμως δυτικοί αξιωματούχοι είναι εξαιρετικά δύσπιστοι. Για τον Βλαντίμιρ Πούτιν οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να συμβαδίζει με τα συμφέροντα ασφαλείας της Ρωσίας και τις «πραγματικότητες» στα μέτωπα. Η Μόσχα έχει θέσει ως προαπαιτούμενα για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων την απόσυρση των ουκρανικών στρατευμάτων από τις περιφέρειες που έχει μονομερώς προσαρτήσει – Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνα, αλλά και να εγκαταλείψει η Ουκρανία τις φιλοδοξίες της για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Διεθνείς αναλυτές, πάντως, επισημαίνουν ότι οι Ουκρανοί ποτέ δεν θα συναινούσαν στην εγκατάλειψη της Κριμαίας ή οποιουδήποτε άλλου εδάφους υπό ρωσική κατοχή. Το μόνο που θα μπορούσε να υπογράψει ο Ζελένσκι θα ήταν μια κατάπαυση του πυρός χωρίς δεσμεύσεις. Οτιδήποτε άλλο που θα άφηνε την Ουκρανία σε πολύ χειρότερη θέση θα οδηγούσε σε πολιτικό χάος. Πριν από οποιεσδήποτε συνομιλίες, το Κίεβο πιστεύει ότι το κλειδί είναι να αποτραπεί οποιαδήποτε σημαντική ρωσική προέλαση στα ανατολικά.
