Στην Ιορδανία και την Αίγυπτο, η απαίτηση Τραμπ να δεχτούν οι δύο χώρες τεράστιο αριθμό Παλαιστινίων από τη Γάζα – ενδεχομένως σε μόνιμη βάση – για να κάνουν οι ΗΠΑ την περιοχή θέρετρο έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία.
Οι ηγέτες και των δύο χωρών απέρριψαν αμέσως την πρόταση και ο βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμπντάλα Β’, και ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, κατευθύνονται στην Ουάσινγκτον σε μια προσπάθεια να πείσουν τον Τραμπ να αλλάξει πορεία. “Είναι τρομοκρατημένοι ότι μια ισραηλινή πολιτική μεταφοράς πληθυσμών θα γίνει πραγματικά πραγματικότητα”, δήλωσε ο Neil Quilliam, συνεργάτης του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή στο Thinktank Chatham House στο Λονδίνο.
Ο Αμπντουλάχ και ο Σίσι γνωρίζουν ότι είναι ευάλωτοι στο συναλλακτικό στυλ γεωπολιτικής του Τραμπ, καθώς οι οικονομίες και η ασφάλεια των χωρών τους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τεράστια επίπεδα αμερικανικής βοήθειας και εμπορίου.
Το ζήτημα της Ιορδανίας
Η Ιορδανία όμως δέχτηκε μεγάλο αριθμό Παλαιστινίων το 1948 (Νάκμπα) και το 1967, όταν το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της Ιορδανίας – πιθανότατα πάνω από το μισό – είναι παλαιστινιακής καταγωγής, ενώ πολλοί εξακολουθούν να θεωρούνται πρόσφυγες.
Ο ρόλος, η παρουσία και το μέλλον των Παλαιστινίων στην Ιορδανία είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα πολιτικά ζητήματα της χώρας. Το 1970, ένοπλες ομάδες της Παλαιστινιακής Απελευθερωτικής Οργάνωσης έφτασαν κοντά στο να ρίξουν από την εξουσία τον πατέρα του σημερινού βασιλιά, τον Χουσεΐν. Αν και αυτό σήμερα είναι εξαιρετικά απίθανο, τα γεγονότα πριν από 55 χρόνια δεν έχουν ξεχαστεί.
Η προσπάθεια να εξαναγκαστούν οι Παλαιστίνιοι από τη Δυτική Όχθη να πάνε στην Ιορδανία που αποτελεί εδώ και καιρό φιλοδοξία της δεξιάς πτέρυγας του Ισραήλ, θα ήταν μια κόκκινη γραμμή που θα θεωρούνταν “κήρυξη πολέμου” από τον στρατιωτικά ισχυρό γείτονά τους, ανέφεραν Ιορδανοί αξιωματούχοι στον Guardian.
Οι αρχές της Ιορδανίας έχουν αντιμετωπίσει μήνες εσωτερικών διαδηλώσεων που ζητούν ισχυρότερα μέτρα για την υποστήριξη των Παλαιστινίων και οποιαδήποτε κίνηση συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του Τραμπ θα θεωρηθεί προδοσία της παλαιστινιακής υπόθεσης. Όμως η Ιορδανία έχει συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ και στενούς στρατιωτικούς και οικονομικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ. Λαμβάνει επίσης τεράστια και ζωτικής σημασίας οικονομική βοήθεια από την Ουάσινγκτον, γεγονός που δίνει στον Τραμπ σημαντική επιρροή. Αξιωματούχοι στο Αμμάν αναφέρονται κατ’ ιδίαν στην “πράξη εξισορρόπησης” που απαιτείται από το βασίλειο.
Ένα άλλο ζήτημα είναι πρακτικό. Η ιορδανική οικονομία έχει υποφέρει από τον πόλεμο και οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν φτάσει σε οριακό σημείο. Οι υπηρεσίες ασφαλείας αγωνίστηκαν να περιορίσουν τους ισλαμιστές εξτρεμιστές, ενώ η υποστήριξη προς τους πιο μετριοπαθείς ισλαμιστές έχει προφανώς αυξηθεί.
Η Αίγυπτος
Στο Κάιρο, η ασφάλεια αποτελεί μείζονα ανησυχία, ιδίως στην ιδιαίτερα ευαίσθητη ζώνη της ερήμου του Σινά, όπου ορισμένοι έχουν προτείνει να δημιουργηθούν τεράστιοι καταυλισμοί Παλαιστινίων προσφύγων. Η Αίγυπτος αρνήθηκε να επιτρέψει στους Παλαιστίνιους της Γάζας να καταφύγουν στο έδαφός της κατά τη διάρκεια του 16μηνου πολέμου εκεί, φοβούμενη μια μαζική και αποσταθεροποιητική εισροή που θα μπορούσε να γίνει μόνιμη.
Ο Alia Brahimi, περιφερειακός εμπειρογνώμονας στο Ατλαντικό Συμβούλιο σημειώνει: “Ανάμεσα σε έναν βίαια εκτοπισμένο πληθυσμό θα υπάρχουν πάντα μαχητές, είτε πρόκειται για τη Χαμάς είτε για νέες ομάδες που επιθυμούν να υπερασπιστούν μια νέα γενιά βάναυσων και αδικημένων Παλαιστινίων. Εάν επιχειρούσαν από αιγυπτιακό έδαφος, αυτό θα έθετε σε κίνδυνο και πιθανότατα θα ανέτρεπε την ειρηνευτική συνθήκη της Αιγύπτου με το Ισραήλ, αλλά θα ενεργοποιούσε και θα ενθάρρυνε επίσης τις τοπικές μαχητικές ομάδες που αντιτίθενται στο αιγυπτιακό καθεστώς”.
Η Αίγυπτος αντιμετωπίζει επίσης βαθιά οικονομικά προβλήματα, παρά το γεγονός ότι λαμβάνει τεράστια ποσά βοήθειας από τις ΗΠΑ και αλλού. “Η Αίγυπτος είναι μια τεράστια χώρα, αλλά αυτό θα είχε τεράστιο… οικονομικό κόστος”, δήλωσε η Quilliam. “Η αιγυπτιακή οικονομία έχει ήδη τεράστια προβλήματα”.
Οι υπηρεσίες ασφαλείας στην Αίγυπτο πασχίζουν να συγκρατήσουν τη δυσαρέσκεια και οι αξιωματούχοι φοβούνται ότι η νέα αστάθεια θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο μαζικό κίνημα διαμαρτυρίας όπως το 2011. Ο Brahimi αναφέρει επίσης ότι “Όπως και με τον βασιλιά Αμπντάλα της Ιορδανίας, (σ.σ. έτσι και στην Αίγυπτο) υπάρχει το ενδεχόμενο μιας πολιτικής καταστροφής, καθώς κανένας από τους δύο Άραβες ηγέτες (Αμπντάλα και Αλ Σίσι) δεν μπορεί να αντέξει να είναι συνένοχος στη συστηματική εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης. Ειλικρινά, ο Τραμπ έδωσε φωνή στους χειρότερους εφιάλτες των ηγεσιών στο Αμμάν και στο Κάιρο”.
