Της Βάνας Κουτρούλου
Ισλαμιστές αντάρτες της συριακής αντιπολίτευσης ισχυρίζονται ότι έχουν εισέλθει στο Χαλέπι, για πρώτη φορά από τότε που το καθεστώς του προέδρου της Συρίας Μπασάρ Αλ Άσαντ, με τη βοήθεια Ρωσίας και Ιράν, ανακατέλαβε την πόλη το 2016. Ηαιφνιδιαστική επιχείρηση σηματοδοτεί την πρώτησημαντική σύγκρουση ανάμεσα στους Σύρους αντάρτες και το καθεστώς από το Μάρτιο του 2020, όταν Ρωσία και Τουρκία μεσολάβησαν για την επίτευξη κατάπαυσης πυρός στα βόρεια της χώρας.
Η αντιπαράθεση είχε «παγώσει» εν πολλοίς, με χαμηλής έντασης συγκρούσεις ανάμεσα στους αντάρτες και το καθεστώς Άσαντ. Περισσότεροι από 300.000 άμαχοισκοτώθηκαν σε μία και πλέον δεκαετία πολέμου, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, και εκατομμύρια εκτοπίστηκαν στην ευρύτερη περιοχή.
Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία άρχισε το 2011 κατά την διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, ενώ το καθεστώς κατέστειλε την εξέγερση εναντίον του Άσαντ, που παραμένει Πρόεδρος από το 2000. Η χώρα βυθίστηκε στον εμφύλιο πόλεμο όταν οι δυνάμεις των ανταρτών συγκρότησαν τον αποκαλούμενο Ελεύθερο Συριακό Στρατό για να πολεμήσουν τα κυβερνητικά στρατεύματα.
Η σύγκρουση έλαβε ανεξέλεγκτες διαστάσεις όταν παρεισέφρησαν άλλοι περιφερειακοί παράγοντες και παγκόσμιες δυνάμεις –από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν, τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τη Ρωσία.
Τον τελευταίο χρόνο, το Ιράν παρακολουθούσε τονπολύτιμο σύμμαχό του τη Χεζμπολάχ να δέχεται σφοδράχερσαία και αεροπορικά πλήγματα από τους Ισραηλινούςστον Λίβανο. Η παραστρατιωτική οργάνωση η οποίαβοήθησε να σωθεί το καθεστώς Άσαντ, έχει τώρααποδυναμωθεί σημαντικά, με την πλειονότητα της ηγεσίας της να έχει εξοντωθεί.
Τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο ταξίαρχος του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) Κιουμάρς Πουρχασεμί, ανώτερος στρατιωτικός σύμβουλος του Ιράν στη Συρία, σκοτώθηκε στο Χαλέπι.
Στη διάρκεια επικοινωνίας με τον Σύρο ομόλογό του για να συζητήσουν την κλιμάκωση, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ ότι «επαναενεργοποιούν» τους αντάρτες και «τόνισε τη συνεχή υποστήριξη» του Ιράν προς τη συριακή κυβέρνηση και τον στρατό.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ κάλεσε τις συριακές αρχές «να αποκαταστήσουν γρήγορα την τάξη σε αυτήν την περιοχή».
Ο αποδυναμωμένος Άξονας της Αντίστασης
Αναλυτές εκτιμούν ότι οι αντάρτες εκμεταλλεύονται τοκενό ισχύος που άφησε η αποδυναμωμένη Χεζμπολάχγια να ανακτήσουν εδάφη στη Συρία. «Οι αντάρτες βλέπουν μια ευκαιρία να δοκιμάσουν τις πρώτες γραμμέςτου συριακού στρατού με τη Χεζμπολάχ αποδυναμωμένη, το Ιράν υπό πίεση και την Ρωσία απασχολημένη με την Ουκρανία», εξηγεί ο Νανάρ Χαουάτς, αναλυτής σε θέματα Συρίας στην δεξαμενή σκέψης International Crisis Group, με έδρα τις Βρυξέλλες.
Ιράν και Ρωσία προμηθεύουν για περισσότερο από μία δεκαετία με δυνάμεις και όπλα ώστε να βοηθήσουν τον Άσαντ να παραμείνει στην εξουσία. Η Τουρκία υπό τονΡετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στήριξε τις ομάδες τωνανταρτών και ανέπτυξε τουρκικές δυνάμεις για να διατηρήσει τον έλεγχο στα προπύργια των ανταρτών στη βόρεια Συρία. κρούσεις τόσο με τις κουρδικές δυνάμεις του YPG, όσο και με τις δυνάμεις του Assad.
Η Τουρκία επιθυμεί να εδραιώσει μια ασφαλή ζώνη κατά μήκος των συνόρων της με τη Συρία, που θα της ανήκει de facto, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να εμποδίσει την ανάπτυξη αυτόνομων κουρδικών περιοχών δίπλα στα σύνορά της. Αυτό έχει οδηγήσει σε πολύχρονη συμπλοκή με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), οι οποίες αποτελούνται κυρίως από Κούρδους μαχητές αλλά περιλαμβάνουν και άλλες εθνοτικές ομάδες, και έχουν λάβει υποστήριξη από τις ΗΠΑ στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ θέλουν την Ρωσία εκτός της Συρίας. Όμως, ο Άσαντ στέκεται εμπόδιο.
Το Ιράν έχει διατηρήσει στρατιωτική παρουσία στη Συρία ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να κρατήσει τον Άσαντ στην εξουσία και να προστατεύσει το στρατηγικό περιφερειακό αποτύπωμά του. Το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης έχει γίνει στόχος του Ισραήλ τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης μιας αεροπορικής επιδρομής σε κτίριο ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό τον Απρίλιο που προκάλεσε τον θάνατο ενός ανώτατου διοικητή και στη συνέχεια το πρώτο απευθείας χτύπημα της Τεχεράνης στο Ισραήλ.
Η Χεζμπολάχ, έχει συμβάλει καθοριστικά στο να βοηθήσει τον Άσαντ να ανακτήσει εδάφη που είχαν καταληφθεί από πολιτοφυλακές και ομάδες ανταρτών. Πολέμησε για λογαριασμό του Άσαντ εναντίον των ένοπλων αντικαθεστωτικών ομάδων της Συρίας και του μετώπου Νούσρα που συνδέεται με την Αλ Κάιντα. Από την πλευρά της, η Συρία έχει χρησιμεύσει ως πρωταρχικός προμηθευτής υλικοτεχνική στήριξης, ώστε η φιλο-ιρανική οργάνωση να δημιουργήσει το πυραυλικό οπλοστάσιό της στον Λίβανο.
Τον τελευταίο χρόνο, η Χεζμπολάχ επικεντρώθηκε στο Ισραήλ, ανακατευθύνοντας δυνάμεις της από τη Συρία στον Λίβανο, σε μια προσπάθεια να παγιώσουν τις απώλειές τους, ενώ Άσαντ βρέθηκε σε τροχιά προσέγγισης με τα αραβικά κράτη του Κόλπου. Ο Άσαντ έχει αποστρατεύσει ένα μεγάλο μέρος των ενόπλων δυνάμεων από το 2020 και μετά θεωρώντας ότι ο κίνδυνος, είχε παρέλθει, αφήνοντας όμως τους αντάρτες στην Ιντλίμπ ουσιαστικά κράτος εν κράτει. Δεν επιχείρησε να εκκαθαρίσει την περιοχή εξτρεμιστέςμουσουλμάνους, και τώρα θα πρέπει να διαχειριστεί τη νέα κρίση με ή χωρίς τη βοήθεια της Χεζμπολάχ. Το ερώτημα είναι πόσο μπορεί να εμπλακεί η Ρωσία, έχοντας στραμμένη την προσοχή της στην Ουκρανία και τι θα κάνει το Ιράν που ακόμη δεν έχει απαντήσει στην ισραηλινή επίθεση της 25ης Οκτωβρίου.
