Του Γιώργου Διονυσόπουλου
Στο επίκεντρο των αλλαγών που προωθεί η κυβέρνηση τόσο σε επίπεδο εξοπλιστικών προγραμμάτων όσο και σε επίπεδο αμυντικής βιομηχανίας βρίσκεται η αγορά και η εγχώρια ανάπτυξη Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών και drones, με στόχο αφενός να μειωθεί η σχετική πολυτυπία που υπάρχει αυτή τη στιγμή στις Ε.Δ (υπάρχουν 16 διαφορετικοί τύποι UAV και drones που επιχειρούν στο στράτευμα) αφετέρου να κλείσει το άνοιγμα της ψαλίδας που έχει η χώρα μας στον συγκεκριμένο τομέα, σε σχέση με την Τουρκία.
Όπως έχουν δείξει οι τρέχουσες συγκρούσεις και ιδιαίτερα οι εξελίξεις στο πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, τα μικρά και δύσκολα ανιχνεύσιμα UAV και drones όπως και τα πυρομαχικά άμεσης επίθεσης που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της μάχης, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπιστούν, αχρηστεύοντας σε σημαντικό βαθμό, τις παραδοσιακές αεράμυνες και τη φύλαξη στρατιωτικών εγκαταστάσεων και μέσων τόσο στη ξηρά όσο στη θάλασσα. «Φανταστείτε πως θα αντιμετωπιζόταν η ελληνοτουρκική ναυτική κρίση του 2020 εάν είχαμε ικανό αριθμό UAV και drones, τα οποία θα μπορούσαν συνεχώς να πετούν και να επιτηρούν το θαλάσσιο χώρο, να μεταφέρουν εικόνα σε πραγματικό χρόνο στα επιτελεία ώστε όχι μόνο να λαμβάνονται έγκαιρα αποφάσεις αλλά και να αποφεύγονται επικίνδυνες προσωπικές αντιδράσεις» σημειώνουν, μιλώντας στα epikaira.gr, στρατιωτικοί κύκλοι του Πενταγώνου. Παράλληλα, προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, τονίζουν και τη χρησιμότητα των UAV και drones σε συνθήκες έντασης. «Τα συγκεκριμένα μέσα παρέχουν στους χρήστες τους τη δυνατότητα, χωρίς καμία μετακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων που θα μπορούσε να εκληφθεί ως στίγμα κλιμάκωσης από τον αντίπαλο, να τα έχουν έτοιμα για κάθε ενδεχόμενο, οπλισμένα και άμεσα διαθέσιμα για να δράσουν οπουδήποτε απαιτηθεί» αναφέρουν σχετικά.
«Τα UAV και τα drones συμμετέχουν στην ενεργό αεράμυνα, που σαν σκοπό έχει την καταστολή η την εξουδετέρωση της εχθρικής αεράμυνας. Μπορούν επίσης να κάνουν επιτήρηση περιοχών, στοχοποίηση, να εντοπίσουν τις ηλεκτρονικές εκπομπές ώστε να γνωρίζουμε την εχθρική ηλεκτρονική διάταξη μάχης που είναι και το μεγάλο ζητούμενο πριν αλλά και κατά την έναρξη των επιχειρήσεων όπως φυσικά και στην διάρκεια της εξέλιξής τους. Έχουν π.χ τη δυνατότητα να ανιχνεύσουν συχνότητες αντιαεροπορικών οπλικών συστημάτων και σε ρόλο καμικάζι να πέσουν επάνω τους και να τα καταστρέψουν. Επίσης η ταυτόχρονη εξαπόλυση ενός ή περισσοτέρων σμηνών από drones, μπορεί να επιφέρει κορεσμό στα εχθρικά radars, αναγκάζοντας το εχθρικό σύστημα αεράμυνας να καταναλώνει πυραύλους εναντίον fake στόχων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τα Uav και τα drones μπορούν επίσης να δημιουργήσουν μια παραπλανητική αεροπορική επίθεση, ενώ σημαντικός είναι και ο ρόλος τους στην παθητική αεράμυνα. Τα συγκεκριμένα μέσα χρησιμοποιούνται κυρίως για παραπλάνηση και για εξουδετέρωση αεροπορικών επιδρομών και βαλλιστικών πυραύλων με την κατευθείαν πρόσκρουση επί αυτών η με την δημιουργία fake εναέριων στόχων. Άλλες χρήσεις τους δύναται να είναι η λειτουργία τους ως αναμεταδότες δεδομένων ή σύζευξης μεταξύ διαφόρων συστημάτων, η φωτογράφηση των αποτελεσμάτων επιθέσεων στο εχθρικό έδαφος η ο γρήγορος έλεγχος των συνεπειών μιας εχθρικής επίθεσης» καταλήγουν οι ίδιοι κύκλοι.
Drones made in Greece: Από το Pegasus στον Αρχύτα
Να σημειώσουμε πως η χώρα μας παρά το γεγονός ότι υπήρξε από τους πρωτοπόρους στην ανάπτυξη drones, τελικά δεν κατάφερε ποτέ να γίνει σημαντικός παραγωγός η εξαγωγός τέτοιων συστημάτων, εν αντιθέσει με την Τουρκία που μέσα σε μόλις 20 χρόνια κατάφερε να εξελιχθεί σε ηγέτιδα δύναμη του χώρου. Η Ελλάδα, ξεκίνησε την ανάπτυξη του πρώτου μη επανδρωμένου αεροσκάφους παρακολούθησης HAI E1-79 Pegasus το 1979. Το Pegasus έκανε την πρώτη του πτήση το 1982 και τέθηκε σε υπηρεσία στην ελληνική Πολεμική Αεροπορία το 1992. Μια αναβαθμισμένη έκδοση, το Pegasus II, εισήχθη το 2005, χωρίς τελικά να κατασκευαστεί σε μεγάλους αριθμούς.
Είκοσι σχεδόν χρόνια μετά, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θέτει εκ νέου στις βασικές του προτεραιότητες την ανάπτυξη ενός εγχώριου drone, σε συνεργασία και με την αμυντική βιομηχανία αλλά και κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας.
Επί του παρόντος η Ελλάδα τρέχει δύο κύρια προγράμματα ανάπτυξης drones μέσω των προγραμμάτων «Αρχύτας» και «Γρύπας» Τα δύο προγράμματα που χρηματοδοτεί και εποπτεύει το υπουργείο Οικονομικών, έχουν στόχο τη βιομηχανική παραγωγή drones, με τη συνεργασία της ΕΑΒ (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία) και ελληνικών πανεπιστημίων. Σύμφωνα με το ΥΠΕΘΑ, στο πλαίσιο του «Αρχύτας» η ΕΑΒ προς το τέλος του έτους θα είναι έτοιμη να αναλάβει παραγγελίες κατασκευής αεροχημάτων για διάφορες χρήσεις. Το drone «Αρχύτας» παρουσιάστηκε στην έκθεση DEFEA 2023 και στην αεροπορική έκθεση στο Ντουμπάι. Να επισημάνουμε ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά του πως έχει εκπέτασμα φτερών 6,4 μέτρων, ωφέλιμο φορτίο 14 κιλών, ταχύτητα πτήσεως 120 km/h (μέγιστη 158 km/h), επιχειρησιακή οροφή 27.000 πόδια, αυτονομία τεσσάρων ωρών, ενώ σύμφωνα με τους φορείς υλοποίησης, θα είναι έτοιμο για την παρθενική του πτήση το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Από την άλλη πλευρά η έναρξη του προγράμματος για το drone «Γρύπας» έγινε στις 15 Ιανουαρίου 2023. Ο «Γρύπας» θα είναι οπλισμένος, θα φέρει turbo jet κινητήρα, έχοντας ως κύριο χαρακτηριστικό τη μεγάλη εμβέλεια αλλά και τη δυνατότητα να μένει για πολλές ώρες στον αέρα. Για την ανάπτυξή του συνεργάζονται τέσσερα Πανεπιστήμια (Αριστοτέλειο, Δημοκρίτειο, Θεσσαλίας, Πάτρας) με την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, ενώ σε ότι αφορά το χρονοδιάγραμμα σχεδίασής του εκτιμάται πως αυτό θα αγγίξει περίπου τους 25 μήνες. Αμέσως μετά θα απαιτηθεί επιπλέον χρόνος για την κατασκευή των πρωτότυπων ώστε εν συνεχεία να ξεκινήσουν και οι σχετικές πτητικές δοκιμές.
