Της Βάνας Κουτρουλού
Καθώς το Ισραήλ συνεχίζει την στρατιωτική εκστρατεία του με διακηρυγμένο στόχο τη συντριβή της Χαμάς, οι Άραβες ηγέτες καταρτίζουν σχέδια για να στηρίξουν τη μεταπολεμική Γάζα, θέτοντας έναν σημαντικό όρο για την εμπλοκή τους: ένα μονοπάτι προς παλαιστινιακό κράτος.
Το αραβικό κουιντέτο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ, της Ιορδανίας και της Αιγύπτου έχουν καταστήσει σαφές ότι η οικονομική και πολιτική τους υποστήριξη, η οποία θα ήταν κρίσιμη για το μέλλον της ρημαγμένης Λωρίδας της Γάζας, έχει ένα τίμημα.
«Έχουμε συντονιστεί σε αυτό στενά με τους Παλαιστίνιους. Είναι ανάγκη να υπάρξει πραγματικά ένας δρόμος προς ένα παλαιστινιακό κράτος», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν, σε συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Ριάντ τον περασμένο μήνα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που Άραβες ηγέτες συναντήθηκαν για να χαράξουν μια πορεία προς μια λύση δύο κρατών, ένας στόχος που πιστεύουν ότι θα μπορούσε να εκτονώσει την ένταση στη Μέση Ανατολή και να εγκαινιάσει μία περίοδο ευημερίας.
«Σχέδιο μεταρρύθμισης»
Οι αραβικές χώρες πιέζουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιτύχουν δύο πράγματα: να ιδρύσουν ένα παλαιστινιακό κράτος και να το αναγνωρίσουν στα Ηνωμένα Έθνη.
Οι Άραβες ηγέτες «προσπαθούν να συνεργαστούν με την κυβέρνηση Μπάιντεν για να υποστηρίξουν από κοινού το λεγόμενο σχέδιο της επόμενης ημέρας», δήλωσε ο Σανάμ Βακίλ, διευθυντής του προγράμματος Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής στο βρετανικό think tank Chatham House.
Κεντρική θέση στο σχέδιό τους κατέχει η μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής για να ανοίξει ο δρόμος για μια ενιαία διακυβέρνηση στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας.
Η Παλαιστινιακή Αρχή δεν είχε σχεδόν καμία επιρροή στη Γάζα από τότε που η Χαμάς απέσπασε τον έλεγχο της περιοχής από το κίνημα Φάταχ του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς το 2007.
«Πιστεύουμε σε μια παλαιστινιακή κυβέρνηση που θα πρέπει να είναι υπεύθυνη για τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα», δήλωσε την Τρίτη ο πρωθυπουργός του Κατάρ Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ-Θάνι.
Τον Μάρτιο, ο Παλαιστίνιος πρόεδρος ενέκρινε μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του νεοδιορισθέντος πρωθυπουργού Μοχάμεντ Μουσταφά, ο οποίος θέλει να παίξει ρόλο στη μεταπολεμική Γάζα.
Αραβικά κράτη σε πολυεθνική ειρηνευτική δύναμη;
Σύμφωνα με τους Financial Times, η κυβέρνηση Μπάιντεν παροτρύνει τα αραβικά κράτη να συμμετάσχουν σε μια πολυεθνική ειρηνευτική δύναμη που θα αναπτυχθεί στη Γάζα μόλις τελειώσει ο πόλεμος, με την ελπίδα να καλύψει το κενό στη Λωρίδα μέχρι να δημιουργηθεί ένας αξιόπιστος παλαιστινιακός μηχανισμός ασφαλείας.
Οι ΗΠΑ έχουν συζητήσει τα σχέδια αυτά με τα αραβικά κράτη. Η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μαρόκο εξετάζουν την πρωτοβουλία, αλλά ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν είναι πρόθυμος να αναπτύξει αμερικανικά στρατεύματα στη Γάζα, δήλωσαν Δυτικοί και Άραβες αξιωματούχοι.
Άλλα αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας και της Ιορδανίας, έχουν απορρίψει την ιδέα της ανάπτυξης των δυνάμεών τους, φοβούμενα ότι θα θεωρηθούν συνένοχοι με το Ισραήλ. Είναι επίσης επιφυλακτικά για τους κινδύνους να εμπλακούν σε μια εξέγερση στη Λωρίδα, η οποία ελέγχεται από τη Χαμάς.
Τα πλούσια σε πετρέλαιο κράτη του Κόλπου, η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ διστάζουν επίσης να καλύψουν το κόστος ανοικοδόμησης χωρίς εγγυήσεις. «Σίγουρα δεν θέλουν να είναι απλώς ένας κουμπαράς. Δεν είναι πρόθυμοι απλώς να αποκαταστήσουν το χάος του Ισραήλ και απλώς να ρίξουν χρήματα σε αυτό», δήλωσε ο Μπέρναρντ Χάικελ, ειδικός για τη Σαουδική Αραβία στο Πανεπιστήμιο Princeton.
Το «γεράκι» Νετανιάχου
Ωστόσο, το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η ισραηλινή κυβέρνηση υπό τον Μπένιαμιν Νετανιάχου και οι ακροδεξιοί εταίροι του, που αντιτίθενται στη λύση δύο κρατών. Ο Νετανιάχου επιμένει σε έναν μακροπρόθεσμο στρατιωτικό έλεγχο του παλαιστινιακού θύλακα από το Ισραήλ και στην εξάλειψη του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος.
Θέση που αμφισβητήθηκε δημοσίως από τον υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ. «Καλώ τον πρωθυπουργό να ανακοινώσει ότι το Ισραήλ δεν θα θέσει τη Γάζα υπό στρατιωτικό έλεγχο», είπε ο Γκάλαντ την Τετάρτη, τονίζοντας ότι «θα πρέπει να υπάρξει εναλλακτική στην διακυβέρνηση από τη Χαμάς… Η αναποφασιστικότητα θα υπονομεύσει τα στρατιωτικά οφέλη».
Εξορία των ηγετών της Χαμάς
Στις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός καμία από τις δύο πλευρές δεν εγκατέλειψε τους πολεμικούς στόχους της. Δεν συζήτησαν ποτέ σοβαρά την εξορία των ηγετών της Χαμάς που ευθύνονται για τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου με αντάλλαγμα τη μόνιμη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα και την αποδοχή ότι πρέπει να υπάρξει μια ευρύτερη πολιτική διευθέτηση. Και όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, η συζήτηση για την «επόμενη ημέρα» στη Γάζα είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
