Της Βάνας Κουτρουλού
Ο πρόεδρος του εθνικού κοινοβουλίου και αρχηγός του συγκυβερνώντος κόμματος HLAS–SD, Πέτερ Πελεγκρίνι κέρδισε τον φιλοδυτικό διπλωμάτη Ίβαν Κορτσόκ με άνετη διαφορά στον δεύτερο γύρο των προεδρικών στη Σλοβακία.
Από τις 15 Ιουνίου ο Πελεγκρίνι θα είναι ο νέος αρχηγός του κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προς τεράστια ικανοποίηση (και ανακούφιση) του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος μπορεί να αρχίσει να μετράει τις μέρες μέχρι τότε, που θα έχει ελεύθερο πεδίο για να προωθήσει τις εθνικιστικές πολιτικές του, χωρίς θεσμικά εμπόδια από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Διαφορά “φιλοσοφίας” στο Ουκρανικό
Προεκλογικά, ο Κορτσόκ υποστήριζε ότι η Ουκρανία δεν πρέπει να παραδώσει εδάφη της για να εξασφαλίσει την ειρήνη, ενώ ο 48χρονος Πελεγκρίνι τασσόταν υπέρ των ειρηνευτικών συνομιλιών με τη Ρωσία. «Δεν θα είμαι ο Πρόεδρος του πολέμου», δήλωσε ο Πελεγκρίνι μετά τη νίκη του.
Ο Πελεγκρίνι έδειξε να ευθυγραμμίζεται με την κυβέρνηση πριν από τις εκλογές, χρησιμοποιώντας τον φόβο του πολέμου ως βασικό θέμα στην εκστρατεία του. Υποστήριξε ότι ο Κορτσόκ θα έστελνε Σλοβάκους στρατιώτες για να πολεμήσουν για την Ουκρανία, αν και ο πρόεδρος δεν έχει την δικαιοδοσία. Το κόμμα SMER του Φίτσο κέρδισε στις γενικές εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου με ένα αντιπολεμικό αφήγημα και το σύνθημα «ούτε μια σφαίρα για την Ουκρανία», αρνούμενος τη στρατιωτική βοήθεια. Ο Πελεγκρίνι υιοθέτησε αυτό το αφήγημα, επιμένοντας όμως ότι η χώρα θα εξακολουθήσει να είναι ένα ισχυρό μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.
Η απερχόμενη Πρόεδρος Ζουζάνα Τσαπούτοβα, θερμή υποστηρίκτρια της Ουκρανίας όπως ο Κορτσόκ, ήταν το αντίβαρο της κυβέρνησης συνασπισμού, που περιλαμβάνει το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα SMER-SSD του Φίτσο, το κεντροαριστερό HLAS του Πελεγκρίνι και το ακροδεξιό, φιλορωσικό SNS.
Τώρα, ο Πελεγκρίνι θα είναι ο «εκτελεστικός βραχίονας» του Φίτσο και στο προεδρικό μέγαρο θα κάνει ό,τι χρειάζεται ο Πρωθυπουργός του.
«Η επόμενη Ουγγαρία»;
Μολονότι το αξίωμα είναι εθιμοτυπικό, ο Πρόεδρος της Σλοβακίας είναι αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, επικυρώνει διεθνείς συνθήκες και διορίζει ανώτατους δικαστές. Με τον Πελεγκρίνι στην προεδρία, ο Φίτσο θα είναι σε θέση να ασκεί επιρροή, πράγμα το οποίο θα τον βοηθήσει να εδραιώσει τη θέση του. Πολιτικοί αναλυτές διερωτώνται εάν η Σλοβακία θα ακολουθήσει τα χνάρια της Ουγγαρίας και εκτιμούν ότι η διεθνής απομόνωσή της.
Η Ουγγαρία βρίσκεται ολοένα και περισσότερο σε τροχιά σύγκρουσης με την Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραβιάζοντας το κράτος δικαίου και παρεμποδίζοντας τις προσπάθειες της να βοηθήσει την Ουκρανία. Ο Πρωθυπουργός Φίτσο αντλεί έμπνευση από το «εγχειρίδιο» της Ουγγαρίας, «προσπαθώντας να πάρει τον έλεγχο της δημόσιας τηλεόρασης και του ραδιοφώνου». Και η κατάσταση θα επιδεινωθεί, όταν εγκαταλείψει την προεδρία η Τσαπούτοβα.
Ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός μαζί με τον Ούγγρο ομοϊδέατη και ομόλογό του, Βίκτορ Όρμπαν θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους, ήτοι να «εκβιάσουν» από κοινού, σε διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες για ζητήματα από το Ουκρανικό έως τα κοινοτικά κονδύλια ή το κράτος δικαίου.
Αναπόφευκτη φαίνεται, την ίδια ώρα, η επιδείνωση των σχέσεων της Σλοβακίας με τις άλλες δύο χώρες της Ομάδας Βίσεγκραντ, την Τσεχία και την Πολωνία, που έχουν πάρει ξεκάθαρη θέση εναντίον της Ρωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Και ο παράγοντας Πολωνία
Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να συνυπολογιστεί ειδικά ο παράγοντας, Πολωνία. Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της κεντρικής εξουσίας, με τον συντηρητικό Πρόεδρο Αντρέι Ντούντα, φίλα προσκείμενο στο απερχόμενο κυβερνητικό κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης PiS, να δυσκολεύει το νομοθετικό έργο της νέας κυβέρνησης, ασκώντας βέτο. Μπορεί ο φιλοευρωπαϊκός συνασπισμός του Πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ να κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση, όμως το ακροδεξιό κόμμα του PiS κατήγαγε σαρωτική νίκη στις περιφερειακές εκλογές και αποδεικνύει ότι παραμένει ζωντανό.
Το ακροδεξιό κόμμα εκμεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια των Πολωνών αγροτών, που αντιτίθενται στην Κοινή Αγροτική Πολιτική. Επίσης, διαμαρτύρονται για τις εισαγωγές των ουκρανικών αγροδιατροφικών προϊόντων που κατακλύζουν την πολωνική αγορά, οδηγώντας σε μείωση των τιμών και της ζήτησης για την πολωνική εγχώρια παραγωγή.
Οι συνεχιζόμενες διαμαρτυρίες των αγροτών επηρέασαν τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών και ενδέχεται να συμβάλουν καθοριστικά στο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του Ιουνίου. Η μεγάλη πρόκληση για την κυβέρνηση Τουσκ θα είναι να κινητοποιήσει τους πολίτες να προσέλθουν στις κάλπες για την εκλογή των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
