Η δεύτερη τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ Βλαντίμιρ Πούτιν και Ντόναλντ Τραμπ από τότε που ο πλανητάρχης επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, αναμένεται να κρίνει σήμερα -εκτός σοβαρού απροόπτου- τα καθοριστικά σημεία για την εκεχειρία στην Ουκρανία. Πρόκειται ίσως για την πιο καθοριστική επικοινωνία για τον ρου του πολέμου. Ακόμα δεν έχουν γίνει γνωστές οι λεπτομέρειες για τους εδαφικούς όρους, ωστόσο αναμένεται σκληρό παζάρι.
Το Κρεμλίνο περιορίστηκε απλά να επιβεβαιώσει την Δευτέρα (17/3) ότι θα γίνει η συνομιλία, ενώ δεν σχολίασε τη δήλωση Τραμπ ότι την ώρα που οι Ευρωπαίοι συζητούσαν τρόπους για να επιτευχθεί ειρήνη στον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία στις Βρυξέλλες.
Λευκός Οίκος: Ποτέ πιο κοντά στην ειρήνη
Μάλιστα, το βράδυ της Δευτέρας, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, εξέφρασε την αποφασιστικότητα του Ντόναλντ Τραμπ να πετύχει κατάπαυση πυρός στην Ουκρανία, ενόψει της συνομιλίας του αμερικανού προέδρου με τον ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Η εκπρόσωπος Τύπου επανέλαβε σε συνέντευξη Τύπου ότι ο Τραμπ και Πούτιν θα συνομιλήσουν, υπογραμμίζοντας:
«Ποτέ δεν ήμασταν πιο κοντά στην ειρήνη όσο αυτή τη στιγμή. Ο πρόεδρος είναι αποφασισμένος».
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τους ισχυρισμούς του Τραμπ ότι οι συζητήσεις Ουκρανίας-Ρωσίας περιστρέφονται γύρω από τη «διαίρεση περιουσιακών στοιχείων» η Καρολάιν Λέβιτ είπε ότι η κυβέρνηση του Κιέβου και ο Πρόεδρος Ζελένσκι έχουν «εμπλακεί», ωστόσο, αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, λέγοντας ότι δεν θα ήταν «συνετό» να «προλάβουμε» την συνομιλία του Τραμπ με τον Πούτιν.
Η ίδια επέκρινε επίσης την κυβέρνηση Μπάιντεν ως «τον λόγο που ξεκίνησε αυτός ο πόλεμος» που αποτελεί βασικό ισχυρισμό του Τραμπ. Ο Τραμπ, σημείωσε, «έχει σημειώσει πρόοδο» στη διαπραγμάτευση κατάπαυσης του πυρός. «Ελπίζουμε αυτή η πρόοδος να συνεχιστεί», κατέληξε η Καρολάιν Λέβιτ.
Το «τραπέζι» της διαπραγμάτευσης
Ύστερα από τη δήλωση του Αμερικανού προέδρου «θα μιλάμε για γη, θα μιλάμε για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα», το τηλεφώνημα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Αν και οι Αμερικανοί δεν κατονόμασαν την εγκατάσταση, είναι πιθανό να πρόκειται για τον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στη Ζαπορίζια, τον μεγαλύτερο στην Ευρώπη.
Ο σταθμός από τις ρωσικές δυνάμεις από τον Μάρτιο του 2022 και οι φόβοι για πυρηνικό ατύχημα εξακολουθούν να υπάρχουν λόγω των μαχών στην περιοχή.
Για την ακρίβεια ο Τραμπ είπε ότι ο ίδιος και ο Πρόεδρος Πούτιν θα «συζητήσουν για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής» στη σημερινή τηλεφωνική τους συνομιλία.
Αν και χρησιμοποίησε τη φράση στον πληθυντικό, δεν φαίνεται να υπάρχουν άλλα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας τόσο μεγάλα και τόσο κοντά στην πρώτη γραμμή που θα μπορούσαν να συζητηθούν ως διαπραγματευτικά στοιχεία σε βασικές διαπραγματεύσεις.
Εξάλλου, την περασμένη Πέμπτη (13/3), ο Τραμπ είπε ότι «εμπλέκεται ένας πολύ μεγάλος σταθμός παραγωγής ενέργειας· ποιος θα πάρει το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας».
Ο Στιβ Γουίτκοφ, ο απεσταλμένος του Τραμπ ο οποίος συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα ανέφερε ακόμη ότι «υπάρχει ένας πυρηνικός αντιδραστήρας που παρέχει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια στη χώρα της Ουκρανίας. Αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί».
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει προτείνει ότι το μέλλον του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια έχει συζητηθεί μεταξύ των διαπραγματευτών της Ουκρανίας και των ΗΠΑ.
Ο Μάικ Βαλτς, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, δήλωσε την Κυριακή (16/3) ότι το Κίεβο θα λάβει απροσδιόριστες εγγυήσεις ασφαλείας σε αντάλλαγμα για απροσδιόριστες εδαφικές παραχωρήσεις.
Ακόμη αποκάλυψε ότι οι ΗΠΑ εξετάζουν «την πραγματικότητα της κατάστασης στο έδαφος» στις διπλωματικές συνομιλίες όταν συζητούν το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι ερμηνείες για το τι εννοούν οι ΗΠΑ είναι πολλές. Αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις κλίνουν προς το «πάγωμα» των σημερινών μετώπων της σύγκρουσης, κάτι που θα άφηνε τη Μόσχα να ελέγχει λίγο περισσότερο από το 20% του εδάφους της Ουκρανίας.
Η στάση των Ευρωπαίων
Στο μεταξύ η Ευρώπη τονίζει ότι δεν προτίθεται να δεχθεί καμία ειρηνευτική συμφωνία που υπογράφει την ουκρανική γη ως κυρίαρχο έδαφος της ίδιας της Ρωσίας, ακόμη κι αν φαίνεται ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να κάνει.
«Οι όροι αυτοί που παρουσίασαν – δείχνουν ότι δεν θέλουν πραγματικά ειρήνη, επειδή εμφανίζουν ως όρους όλους τους τελικούς στόχους τους που θέλουν να επιτύχουν από τον πόλεμο», δήλωσε η επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε., Κάγια Κάλας μιλώντας σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα (17/3).
«Δεν θα το αναγνωρίσουν ποτέ γιατί είναι αυστηρά παράνομο», λέει αναλυτής.
«Αν άρει εν μέρει τις κυρώσεις από τις ΗΠΑ και μια στρατηγική συνεργασία με την Ουάσιγκτον, κάτι που φαίνεται να θέλει η κυβέρνηση Τραμπ, τότε ο υπόλοιπος κόσμος, που περιμένει να δει τι θα συμβεί στην Ουκρανία από την αρχή αυτού του πολέμου, θα μείνει πίσω και θα πει ότι ο Πούτιν κέρδισε», προσθέτει.
Στρατιωτικοί αναζητούν τρόπους για την ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία
Σε μία άλλη εξέλιξη στρατιωτικοί από περισσότερες από 30 χώρες συνέρχονται στο Ηνωμένο Βασίλειο με αντικείμενο το εύρος και την κλίμακα μιας αποστολής επιβολής της κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία, όπως ανέφεραν πηγές στο Al Jazeera.
«Συζητούν πολύ σοβαρά… τι πρέπει να γίνει και ποιες χώρες μπορούν να συνεισφέρουν», αποκάλυψε μια ανώτερη στρατιωτική πηγή με γνώση της συζήτησης.
«Πρέπει να είναι μια μαξιμαλιστική προσέγγιση, οπότε μετά μπορούμε να δούμε αν οι ΗΠΑ μπορούν να έχουν κάποια συνδρομή», πρόσθεσε η ίδια πηγή.
«Αυτή είναι μια ευκαιρία για τους Ευρωπαίους να προχωρήσουν. Αυτό είναι πολύ συναρπαστικό… Μπορούμε ακόμα να το κάνουμε αρκετά γρήγορα», τόνισε ακόμη.
Η συνάντηση πραγματοποιείται δύο εβδομάδες αφότου ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ ανακοίνωσε ότι ένας «συνασπισμός των πρόθυμων» θα εργαστεί σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο που θα παρουσιάσει στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ.
Ποιες είναι οι εδαφικές απαιτήσεις του Πούτιν;
Ο Πούτιν έχει θέσει επανειλημμένα τις εδαφικές διεκδικήσεις του για την Ουκρανία απαιτώντας σταθερά την παράδοση τεσσάρων περιοχών που οι δυνάμεις του δεν ελέγχουν καν πλήρως.
Το Ντόνετσκ, το Λουχάνσκ, η Ζαπορίζια και η Χερσώνα διεκδικούνται από τη Μόσχα ως ρωσικό έδαφος και ο Πούτιν φαίνεται προσηλωμένος σε αυτούς τους εδαφικούς στόχους παρά τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις.
Θα μπορούσαν να ισχύουν οι τρέχουσες γραμμές;
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου που εδρεύει στις ΗΠΑ, οι τρέχουσες γραμμές πρώτης γραμμής δεν παρέχουν το στρατηγικό βάθος που θα χρειαστεί η Ουκρανία για να αμυνθεί αξιόπιστα έναντι σε νέα επίθεση από τη Ρωσία.
Επίσης αναφέρει ότι η διακοπή των εχθροπραξιών σε επί του παρόντος ανυπεράσπιστες γραμμές θα περιόριζε την αποτελεσματικότητα οποιωνδήποτε εγγυήσεων ασφαλείας παρέχονται από τις ΗΠΑ.
Πώς μπορεί η Ουκρανία να απαντήσει;
Απλώς, το Κίεβο θα χρειαστεί εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ καθώς και ταχείς, μεγαλύτερους όγκους στρατιωτικής βοήθειας για να προστατευτεί όσο πιο κοντά είναι οι τελικές γραμμές κατάπαυσης του πυρός στην τρέχουσα γραμμή του μετώπου.
Η ISW λέει ότι η Ουκρανία πιθανότατα θα χρειαζόταν έναν ακόμη μεγαλύτερο στρατό με μεγαλύτερες δυνατότητες για να παίξει τον κρίσιμο ρόλο της στην αποτροπή και, εάν χρειαστεί, στην καταπολέμηση της μελλοντικής επιθετικότητας κατά μήκος της τρέχουσας γραμμής πρώτης γραμμής.
«Η επιβολή κατάπαυσης του πυρός κατά μήκος της τρέχουσας γραμμής του μετώπου θα απαιτούσε επίσης τη δέσμευση μεγάλου αριθμού δυτικών δυνάμεων», προσθέτει.
