Η ανταλλαγή προσβλητικών φράσεων μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είναι το τελευταίο επεισόδιο στο σήριαλ αλλαγής πολιτικής απέναντι στην Ευρώπη που υιοθέτησε ο νέος αρχηγός του Λευκού Οίκου και επισκίασε την επιδρομή των ρωσικών δυνάμεων στο βόρειο τμήμα της Ουκρανίας, η οποία υποστηρίζει ότι την απέκρουσε.
Ο Ζελένσκι απέρριψε κατηγορηματικά τις απαιτήσεις Τραμπ γύρω από τις σπάνιες γαίες της χώρας του, τις οποίες ακριβώς είχε στόχο η ρωσική επιδρομή που έγινε την νύχτα, όπως είπε ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Στην περιοχή που έγινε η επιδρομή υπάρχουν ορυχεία λιθίου.
Ο Ζελένσκι, δήλωσε ότι δεν προσφέρθηκαν καθόλου εγγυήσεις ασφαλείας σε αντάλλαγμα των αμερικανικών απαιτήσεων για τις σπάνιες γαίες. Ο Τραμπ εξοργίστηκε και τον κατηγόρησε ότι είναι ένας “δικτάτορας χωρίς εκλογές“. Ο Ουκρανός πρόεδρος κέρδισε πάνω από το 73% των ψήφων το 2019, αλλά έκτοτε δεν έχουν διεξαχθεί νέες εκλογές, λόγω του ότι η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο και τελεί υπό στρατιωτικό νόμο, ο οποίος απαγορεύει τις εκλογές.
Ο Τραμπ προχώρησε λέγοντας ότι ο Ζελένσκι είναι μέτριος ηθοποιός και πρέπει να κινηθεί γρήγορα για να εξασφαλίσει ειρήνη, αλλιώς δεν θα του μείνει τίποτα από την χώρα του. Αλλά πίσω από αυτά παραμένει η απειλητική για την Ευρώπη και για την Ουκρανία, αλλαγή πολιτικής του Τραμπ απέναντι στην Ρωσία.
Επί τρία χρόνια τώρα, όσο διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν αρνήθηκε να παρεκκλίνει από τις θέσεις του οι οποίες, αν ισχύσουν, θα αναιρέσουν την τρέχουσα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας και στην ουσία θα μετατρέψουν την Ουκρανία σε ένα αποτυχημένο κράτος.
Μέσα σε μόλις μία εβδομάδα, ο Ντόναλντ Τραμπ συμφώνησε σχεδόν σε όλες αυτές τις θέσεις, βγάζοντας τον Πούτιν από τον ευρωπαϊκό και αμερικανικό πάγο. Τάχθηκε ανοιχτά στο πλευρό του Ρώσου προέδρου, προτείνοντας τις συνομιλίες του Ριάντ και μία μεταξύ τους συνάντηση. Από τις συνομιλίες του Ριάντ απέκλεισε την Ευρώπη και την Ουκρανία, ενώ υιοθέτησε πολλές από τις απόψεις του Πούτιν.
Η κίνηση του Τραμπ να εξομαλύνει τις σχέσεις με την Ρωσία επέτρεψε στον Πούτιν “να στέκεται όρθιος και περήφανος”, δήλωσε ο Σεργκέι Ραντσένκο, καθηγητής στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Τζονς Χόπκινς. «Οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί συναντώνται σε ισότιμο έδαφος ως εταίροι», είπε.
«Η προθυμία του Αμερικανού προέδρου για μια γρήγορη συμφωνία στην Ουκρανία, είναι προς όφελος του Πούτιν», πρόσθεσε. «Ο Τραμπ είναι αυτός που βιάζεται και που είναι βέβαιο ότι θα κάνει βήματα που μπορεί να είναι ακόμη και επιζήμια βραχυπρόθεσμα για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Και ο Πούτιν έχει την πολυτέλεια να περιμένει», δήλωσε ο Ραντσένκο.
Πούτιν δήλωσε την Τετάρτη ότι θα συναντήσει τον Τραμπ “με ευχαρίστηση”, αλλά ότι οποιαδήποτε σύνοδος κορυφής θα απαιτούσε ουσιαστική προετοιμασία. “Πρέπει να βρούμε αμοιβαία αποδεκτές λύσεις και για τις δύο πλευρές και αυτό δεν είναι εύκολο”, είπε.
Οι Ευρωπαίοι ξύπνησαν και «είδαν τα άπλυτά τους»
Εντωμεταξύ, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αφυπνίζονται σε μια πραγματικότητα την οποία όμως ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εδώ και καιρό υπογραμμίσει: Οι ΗΠΑ δεν θέλουν πλέον να είναι ο κύριος εγγυητής της ασφάλειας είτε για την Ουκρανία είτε για την Γηραιά Ήπειρο στο σύνολό της.
Για όποιον έχασε αυτό το μήνυμα, ο Pete Hegseth, υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, το επανέλαβε την περασμένη εβδομάδα σε μια ομιλία που άφησε πολλούς Ευρωπαίους εμβρόντητους. Προειδοποίησε τους εταίρους να μην υποθέτουν ότι η παρουσία του αμερικανικού στρατού στην Ευρώπη θα είναι “για πάντα”.
«Αυτό που είπε ο Hegseth είναι βαθύτατα άβολο», δήλωσε ο Jack Watling, ανώτερος συνεργάτης στο think-tank Royal United Services του Λονδίνου. “Αλλά αν αναγκάσει την Ευρώπη να συμμαζευτεί – τότε αυτό θα μπορούσε να είναι η παροιμιώδης κλωτσιά στα άπλυτα την οποία χρειαζόμαστε”, είπε με εμφανή διάθεση αυτοκριτικής.
Αν και ο Τραμπ δεν είναι ο μόνος πρόεδρος των ΗΠΑ που ασκεί κριτική στους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ, είναι ο πρώτος που αναγκάζει την Ευρώπη να εξετάσει σοβαρά τι θα πρέπει να κάνει αν οι ΗΠΑ καταργήσουν την αμυντική ασπίδα τους. Τα κράτη της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ ανησυχούν ιδιαίτερα ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα καταφέρει να εξασφαλίσει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το έδαφός τους.
