Σήμερα, Τρίτη (25.3.2025) η χώρα μας γιορτάζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 εναντίον του τουρκικού ζυγού έπειτα από 400 χρόνια σκλαβιάς, με σκοπό την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους, του ελληνικού κράτους που υπάρχει ακόμη και σήμερα.
Ο κοινός εορτασμός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της έναρξης της Εθνικής Παλιγγενεσίας καταδεινύει περίτρανα την διαχρονική σχέση του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.
Όπως και στην περίπτωση της 28ης Οκτωβρίου, έτσι και την 25η Μαρτίου γιορτάζουμε ουσιαστικά την έναρξη και όχι τη λήξη της επανάστασης.
Σε διπλωματικό επίπεδο, η Επανάσταση ξεκίνησε ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου του 1821 από την μακρινή Μολδοβλαχία (σημερινή Ρουμανία) από τον πρίγκηπα Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Στην Ελλάδα η εξέγερση ξεκίνησε από την Πελοπόννησο και γρήγορα εξαπλώθηκε στη Στερεά Ελλάδα κι από εκεί σε ολόκληρη τη χώρα.
Στην καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας που ήταν απαραίτητη για την εκκίνηση της Επανάστασης καταλυτικό ρόλο έπαιξε ο νεοελληνικός Διαφωτισμός.
Από τους κυριότερους εκπροσώπους του υπήρξε ο Ρήγας Φεραίος (Βελεστινλής), ο οποίος είχε γράψει και το περίφημο «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά 40 χρόνια σκλαβιά και φυλακή», φράση η οποία συνδέθηκε άρρηκτα με τον απελευθερωτικό αγώνα.
Γιατί γιορτάζεται στις 25 Μαρτίου;
Σύμφωνα με τους λαϊκούς θρύλους η Επανάσταση ξεκίνησε από τα Καλάβρυτα και συγκεκριμένα από την Αγία Λαύρα.
Εκεί, ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε κρυφά τη σημαία της Επανάστασης στις 25 Μαρτίου 1821, δίνοντας το έναυσμα για τον απελευθερωτικό αγώνα.
Το γεγονός αυτό καταγράφηκε ιστορικά και μάλιστα του δόθηκε έμφαση καθώς συσχέτιζε κατά κάποιον τρόπο την Εκκλησία και τη θρησκευτική παράδοση με την Επανάσταση.
Επίσης, σύμφωνα με μια άποψη η ημερομηνία επιλέχθηκε αφενός λόγω της θρησκευτικής σημασίας της και αφετέρου γιατί πίστευαν ότι την ημέρα εκείνη θα μπορούσαν να κρύψουν την Επανάσταση μέσα στους θρησκευτικούς πανηγυρισμούς.
Έτσι η επέτειος εορτασμού του ιστορικού αυτού γεγονότος καθορίστηκε να γίνεται κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου
Η 25η Μαρτίου είναι επίσης αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, μία από τις μεγαλύτερες εορτές της Ορθοδοξίας.
Ετυμολογικά, η λέξη Ευαγγελισμός προέρχεται από την ομηρική λέξη ευάγγελος, που σημαίνει αγγελιοφόρος καλών ειδήσεων (ευ + άγγελος).
Είναι η ημέρα κατά την οποία ο θεόσταλτος Αρχάγγελος Γαβριήλ ανήγγειλε στην Παναγία ότι θα φέρει στον κόσμο το Σωτήρα του κόσμου, τον Ιησού Χριστό με τα εξής λόγια: «Χαῖρε, Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ. Εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξίν».
Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά που κατέγραψε το γεγονός, ο Αρχάγγελος ζήτησε τη συγκατάθεση της Παναγίας για την ενσάρκωση του Θείου Λόγου.
Η Παναγία ρώτησε τον Άγγελο πως θα γινόταν να κυοφορήσει παιδί δεδομένου ότι δεν είχε σωματική επαφή με κάποιον άνδρα, αφού ήταν απλώς αρραβωνιασμένη και όχι παντρεμένη με τον Ιωσήφ.
Τότε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εξήγησε στη Μαρία ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού και ότι Αυτός θα φροντίσει για όλα. Για αυτό και το παιδί αυτό θα είναι ο Υιός του Θεού.
Mάλιστα, της ανέφερε και το παράδειγμα της Ελισάβετ, η οποία αν και στείρα, γέννησε παιδί με τη βοήθεια του Θεού σε προχωρημένη ηλικία.
Η Παναγία δέχτηκε το θείο μήνυμα με ταπεινότητα, εκπληρώνοντας τον ρόλο της ως Μητέρα του Χριστού, και ο Αρχάγγελος αποχώρησε, έχοντας επιτελέσει την αποστολή του.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι μια χαρμόσυνη εορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής και επειδή είναι θεομητορική εορτή, αφιερωμένη στην Παναγία και, συνεπώς, ιδιαίτερα σημαντική, καταλύονται το ψάρι, το έλαιο και ο οίνος.
Σύμφωνα με το έθιμο, στο οικογενειακό τραπέζι την τιμητική του έχει ο μπακαλιάρος, συνοδεία σκορδαλιάς.
